Wikang Usbeko
| Uzbek | |
|---|---|
| Oʻzbekcha, Oʻzbek tili, Ўзбекча, ўзбек тили, اۉزبېکچه, اۉزبېک تیلی | |
 Uzbek in Latin, Perso-Arabic Nastaliq, and Cyrillic scripts | |
| Katutubo sa | Uzbekistan, Afghanistan, Pakistan, Russia, Tajikistan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Turkmenistan and China |
| Rehiyon | Central Asia |
| Pangkat-etniko | Uzbeks |
Mga natibong tagapagsalita | 33 million (incl. 27.7 million Northern Uzbek & 5.3 million Southern Uzbek) (2022)[1] |
Mga sinaunang anyo | |
| Mga diyalekto | |
| Opisyal na katayuan | |
Kinikilalang wika ng minorya sa | |
| Mga kodigong pangwika | |
| ISO 639-1 | uz |
| ISO 639-2 | uzb |
| ISO 639-3 | uzb – inclusive codemGa indibidwal na kodigo: uzn – Northern uzs – [[Southern]] |
| Glottolog | uzbe1247 |
| Linguasphere | 44-AAB-da, db |
 Dark blue = majority; light blue = minority | |
Ang wikang Usbeko (Usbeko: Oʻzbek tili), dating kilala bilang Turki , ay isang Wikang Turko na sinasalita ng Uzbeks. Ito ang opisyal, at pambansang wika ng Uzbekistan. Ang Uzbek ay sinasalita bilang alinman sa katutubong o pangalawang wika ng 44 milyong tao sa buong mundo (L1+L2), na ginagawa itong pangalawa sa pinakamalawak na ginagamit na wikang Turkic pagkatapos ng Turkish. Mayroong dalawang pangunahing variant ng wikang Uzbek, Northern Uzbek na sinasalita sa Uzbekistan, Kyrgyzstan, Kazakhstan, Tajikistan, Turkmenistan at China at Southern Uzbek sinasalita sa Afghanistan at Pakistan.[5][6] at ang bawat variant (Northern at Southern) mismo ay nahahati sa maraming dialect . Ang Uzbek at Uyghur ay magkapatid na wika at parehong bumubuo ng Karluk group o Timog-Silangang sangay ng Turkic. Ang Uzbek at Azeri (Oghuzic) ay niraranggo bilang ang pinaka-agglutinating (at samakatuwid ay ang pinakamaliit na pagbabago) sa lahat ng mga wikang Turkic.[7]
Pag-uuri
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang Uzbek ay miyembro ng mga wikang Karluk, isang sub-grupo ng mga wikang Turkic, na kabilang sa kanlurang sangay, habang ang silangang barayti ay nagdadala ng pangalang Uyghur. Dahil ang pamilya ay inuri bilang isang dialect continuum, mapapansin na ito ay napag-alamang ang pinakaangkop na barayti o diyalekto na mauunawaan ng pinakamaraming bilang ng iba't ibang nagsasalita ng wikang Turkic, sa kabila ng pagiging mabigat Persianized,[8] hindi kasama ang Siberian Turkic languages.[9]
Ang mataas na antas ng mutual intelligibility na natagpuan sa pagitan ng ilang partikular na wikang Turkic, na matatagpuan sa heograpiyang malapit o kung minsan ay mas malayo sa lugar kung saan sinasalita ang Uzbek, ay nagbigay-daan sa mga nagsasalita ng Uzbek na (nang madali) na maunawaan ang iba't ibang mga malayong nauugnay na wika.
Bilang ng mga nagsasalita
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang Uzbek, bilang ang pinakamalawak na sinasalitang katutubong wika sa Gitnang Asya, ay sinasalita rin ng mas maliliit na grupong etniko sa Uzbekistan at sa mga kalapit na bansa.
- ↑ Uzbek sa Ethnologue (ika-18 ed., 2015)
Northern sa Ethnologue (ika-18 ed., 2015)
Southern sa Ethnologue (ika-18 ed., 2015) - ↑ Scott Newton (20 Nobyembre 2014). Law and the Making of the Soviet World: The Red Demiurge. Routledge. pp. 232–. ISBN 978-1-317-92978-9.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ [1] From amongst Pashto, Dari, Uzbeki, Turkmani, Baluchi, Pachaie, Nuristani, Pamiri and other current languages in the country, Pashto and Dari shall be the official languages of the state. In areas where the majority of the people speak in any one of Uzbeki, Turkmani, Pachaie, Nuristani, Baluchi or Pamiri languages, any of the aforementioned language, in addition to Pashto and Dari, shall be the third official language, the usage of which shall be regulated by law.
- ↑ Ethnic Groups and Religious department, Fujian Provincial Government (Setyembre 13, 2022). "少数民族的语言文字有哪些？". fujian.gov.cn (sa wikang Tsino). Inarkibo mula sa orihinal noong 28 Oktubre 2022. Nakuha noong Oktubre 28, 2022.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ [https:/ /www.ethnologue.com/language/uzs "Uzbek, Southern"]. Ethnologue (sa wikang Filipino). Nakuha noong 2022-12-29.
{{cite web}}: Check|url=value (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Uzbek, Northern". Ethnologue (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2022-12-29.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ {{cite book|title=Irregularities in Turkic languages|page=307} }
- ↑ "The Weird Case of the Uzbek Language".
- ↑ "Uzbek, "ang penguin ng mga wikang Turkic"". 25 Pebrero 2011.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
Maling banggit (May <ref> tag na ang grupong "lower-alpha", pero walang nakitang <references group="lower-alpha"/> tag para rito); $2