ภาษาอ่ายตน
| อ่ายตน | |
|---|---|
| (တႝ)ဢႝတွꩫ် | |
| ประเทศที่มีการพูด | อินเดีย |
| ภูมิภาค | อัสสัม |
| ชาติพันธุ์ | อ่ายตน |
| จำนวนผู้พูด | 1,500 (2006)[1] |
| ตระกูลภาษา | ขร้า-ไท
|
| ระบบการเขียน | อักษรพม่า |
| สถานภาพทางการ | |
| ภาษาทางการ |  อินเดีย
|
| ผู้วางระเบียบ | สถาบันภาษา |
| รหัสภาษา | |
| ISO 639-3 | aio |
ภาษาอ่ายตน หรือ ภาษาไทอ่ายตน เป็นภาษาที่พูดโดยชาวอ่ายตนในรัฐอัสสัม, อินเดีย ปัจจุบันถูกจัดเป็นภาษาที่ถูกคุกคาม เนื่องจากมีผู้พูดน้อยกว่าสองพันคนทั่วโลก[2] เป็นภาษาที่มีความใกล้เคียงกับภาษาพ่าเก
ระบบการเขียน
[แก้]ระบบการเขียนภาษาอ่ายตน ใช้อักษรพม่าชุดเดียวกันกับภาษาพ่าเก ดังนี้
พยัญชนะ
[แก้]พยัญชนะต้นมีตามตารางดังต่อไปนี้ แต่ละตัวมีพื้นเสียงเป็นสระ อะ (บางครั้งเมื่อมีพยัญชนะสะกดจะกลายเป็นสระ อา)
| ตัวอักษร | က | ၵ | င | ꩡ | ꩬ | ၺ | တ | ထ | ꩫ1 | ဒ | ပ | ၸ | မ2 | ဗ | ယ | ꩺ | လ | ဝ | ꩭ | ဢ |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| เสียง | /k/ | /kʰ/ | /ŋ/ | /c/ | /s/ | /ɲ/ | /t/ | /tʰ/ | /n/ | /d/ | /p/ | /pʰ/ | /m/ | /b/ | /j/~[ʒ] | /r/ | /l/ | /w/ | /h/ | /ʔ/ |
- ตัวอักษร ꩫ เคยใช้แทนเสียงทั้ง /n/ และ /d/ ปัจจุบันยืมตัวอักษร ဒ มาเพิ่มเพื่อแทนเสียง /d/ อย่างเดียว
- ตัวอักษร မ เคยใช้แทนเสียงทั้ง /m/ และ /b/ ปัจจุบันยืมตัวอักษร ဗ มาเพิ่มเพื่อแทนเสียง /b/ อย่างเดียว
พยัญชนะควบมีตามตารางดังต่อไปนี้
| ตัวอักษร | –ျ | –ြ | –ၞ |
|---|---|---|---|
| เสียง | /-j-/ | /-r-/ | /-w-/ |
นอกจากนี้ยังมีพยัญชนะซ้อนสำหรับคำที่ยืมจากภาษาในอินเดีย (เช่นภาษาบาลีและภาษาสันสกฤต) พยัญชนะตัวบนจะกลายเป็นพยัญชนะสะกด และตัวล่างจะกลายเป็นพยัญชนะต้นของพยางค์ถัดไป
| ตัวอักษร | –္က | –္ꩬ | –္တ | –္ထ | –္ပ | –္ယ | –္လ |
|---|
พยัญชนะสะกดมีตามตารางดังต่อไปนี้ ปัจจุบันไม้ซัต –် ใช้เป็นตัวบอกพยัญชนะสะกดอย่างชัดเจน แต่ในเอกสารโบราณอาจไม่ปรากฏ
| ตัวอักษร | က် | င် | ꩡ် | ၺ် | တ် | ꩫ် | ပ် | မ် | ဝ် |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| เสียง | /-k̚/ | /-ŋ/ | /-c/ | /-ɲ/ | /-t̚/ | /-n/ | /-p̚/ | /-m/ | /-w/ |
สระ
[แก้]สระในพยางค์เปิด (ไม่มีพยัญชนะสะกด) มีตามตารางดังต่อไปนี้
| ตัวอักษร | –ႃ1 | –ႜ | –ီ | –ူ | –ေ | –ေႃ | –ုဝ် | –ိုဝ် |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| เสียง | /aː/ | /a(ʔ)/ | /iː/ | /uː/ | /ɛː/ | /ɔː/ | /oː/ | /ɯː/~[ɤː] |
- ในเอกสารโบราณมีการใช้ –ာ ด้วย แต่ปัจจุบันใช้ –ႃ
สระในพยางค์ปิด (มีพยัญชนะสะกด) มีตามตารางดังต่อไปนี้
| ตัวอักษร | ไม่มีรูป | –ိ | –ု | –ွ | –ို |
|---|---|---|---|---|---|
| เสียง | /a(ː)/ | /i/~[e] | /u/~[o] | /ɔ/ | /ɯ/~[ɤ] |
สระประสมมีตามตารางดังต่อไปนี้
| ตัวอักษร | –ံ | –်ံ | –ႝ | –ွႝ | –ွေ | –ိုႜ | –်ွ | –ွဝ် | –်ၞ |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| เสียง | /a(ː)m/ | /ɛm/ | /a(ː)j/ | /ɔj/ | /oj/ | /uj/ | /a(ː)w/ | /ɔw/~[aw] | /aɰ/ |
ถ้า –ံ ตามหลังสระใด เหมือนมี မ် (ม) เป็นพยัญชนะสะกด
วรรณยุกต์
[แก้]ภาษาอ่ายตนมีวรรณยุกต์ 3 เสียง แต่ไม่มีรูปเขียน (ภาษาพ่าเกมีวรรณยุกต์ต่างจากนี้)
- เสียงวรรณยุกต์ 1 คำเป็น เป็นเสียงสูง-ตกลง (51) คำตาย เป็นเสียงต่ำ (1)
- เสียงวรรณยุกต์ 2 คำเป็น เป็นเสียงกลาง-ตกลง (31) ไม่มีคำตาย
- เสียงวรรณยุกต์ 3 คำเป็น เป็นเสียงกลาง-ยกขึ้น (35) คำตาย เป็นเสียงกลางหรือสูง (3/5)
ตัวอักษรแทนคำ
[แก้]ตัวอักษรต่อไปนี้ถือว่าเป็นคำโดยไม่ต้องประสม
| ตัวอักษร | ꩷ | ꩸ | ꩹ |
|---|---|---|---|
| คำ(วรรณยุกต์) | ไม่มี | လိုင်(1) | ꩬွင်(1) |
| ความหมาย | อัศเจรีย์ | หนึ่ง | สอง |
การซ้ำคำ
[แก้]นอกจากการเขียนคำเดิมสองครั้ง ภาษาอ่ายตนสามารถเขียนคำซ้ำโดยใส่ไม้ซัตหรือสระสองครั้งก็ได้ เท่าที่พบมีดังนี้
| ตัวอักษร | –်် | –ီီ | –ံံ | –ႝႝ |
|---|
ตัวเลข
[แก้]ตัวเลขใช้แบบเดียวกับภาษาพม่า
| ตัวเลขพม่า | ၀ | ၁ | ၂ | ၃ | ၄ | ၅ | ၆ | ၇ | ၈ | ၉ |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ตัวเลขอารบิก | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
อ้างอิง
[แก้]- ↑ อ่ายตน ที่ Ethnologue (18th ed., 2015) (ต้องสมัครสมาชิก)
- ↑ "Did you know Aiton is threatened?". Endangered Languages (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2017-05-03.
 | บทความภาษานี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล |