ภาษาปาชายี

ภาษาปาชายี
ปาไช
زبان پشه‌ای Zabân Pašhây
ประเทศที่มีการพูด	ประเทศอัฟกานิสถาน
ชาติพันธุ์	ชาวปาชายี
จำนวนผู้พูด	400,000  (2000–2011)
ตระกูลภาษา	อินโด-ยูโรเปียน อินโด-อิเรเนียน อินโด-อารยัน ดาร์ดิก ภาษาปาชายี
ระบบการเขียน	เปอร์เซีย
รหัสภาษา
ISO 639-3	มีหลากหลาย: aee – ตะวันออกเฉียงเหนือ glh – ตะวันตกเฉียงเหนือ psi – ตะวันออกเฉียงใต้ psh – ตะวันตกเฉียงใต้
Linguasphere	59-AAA-a
แผนที่ภาษาในประเทศอัฟกานิสถาน; ปาชายีอยู่ในสีม่วงทางตะวันออก

ภาษาปาชายี หรือ ปาไช (زبان پشه‌ای) เป็นกลุ่มภาษาที่พูดโดยชาวปาชายี ซึ่งอยู่ในสาขาดาร์ดิกในกลุ่มภาษาอินโด-อารยัน ก่อน ค.ศ. 2003 ภาษานี้ไม่มีรูปเขียนเป็นของตนเอง มีสี่สำเนียงที่ไม่สามารถเข้าใจกันได้ ซึ่งมีความคล้ายกันของศัพท์เพียงร้อยละประมาณ 30

ไวยากรณ์ภาษานี้ถูกเขียนเป็นวิทยานิพนธ์ปริญญาเอกใน ค.ศ. 2014

สัทวิทยา

พยัญชนะ

		ริมฝีปาก	ฟัน	ปุ่มเหงือก	ปุ่มเหงือก- เพดานแข็ง	ปลายลิ้นม้วน	เพดานปาก	เพดานอ่อน	เส้นเสียง
นาสิก		m	n			ɳ		ŋ
ระเบิด	ไม่ก้อง	p	t			ʈ		k
	ก้อง	b	d			ɖ		ɡ
กักเสียดแทรก	ไม่ก้อง				t͡ʃ
	ก้อง				d͡ʒ
เสียดแทรก	ไม่ก้อง			s	ʃ	(ʂ)		x	(h)
	ก้อง			z	ʒ	(ʐ)		ɣ
	ข้างลิ้น			ɬ
โรติก	กระทบ			ɾ		ɽ
	รัว			r
เปิด	ข้าง		l
	กลาง	ʋ ~ w					j

• [h] พบเฉพาะในสำเนียง Amla
• สามารถเกิดเสียง [f] และ [q] ได้เฉพาะในคำยืมและในผู้พูดภาษาดารี
• [ʂ] มักพบในผู้พูดวัยแก่ แต่สูญหายในวัยหนุ่ม และได้ยินเป็นเสียงหลังปุ่มเหงือก [ʃ]
• [ʐ] มักพบในผู้พูดวัยแก่ แต่สูญหายในวัยหนุ่ม และได้ยินเป็นเสียงหลังปุ่มเหงือก [ʒ]
• ได้ยินเสียง /ʋ/ นี้ก่อนสระหน้า /i e/ ถ้าเกิดก่อนหรือหลังสระกลางหรือหลัง /a u o/ จะได้ยินเป็น [w]

สระ

	หน้า	กลาง	หลัง
สูง	i		u
กลาง	e eː		o oː
ต่ำ		a aː

• เฉพาะสระกลางและต่ำเท่านั้นที่มีคู้ยาว
• ในบางพื้นที่ เสียง /e/ ได้ยินเป็น [ɛ] และ /a/ ได้ยินเป็น [ə] หรือ [æ]