Пиньинь
Пиньи́нь (кыт. 拼音, pīnyīn; өссө официальнайдык, 汉语拼音, Hànyǔ pīnyīn, Ханьюй пиньинь, ол аата 'Кытай суругун дорҕооннорун суруйуу') — латыын алпабыытын көмөтүнэн кытай тылын романизациялыыр ньыма. Кытайга (КНР) пиньинь официальнай стаатустаах.[1] 2009 с. пиньинь Тайбааҥҥа официальнай статустаныахтаах этэ.[2][3] 2009 с. от ыйыгар арыы президена Ма Индзю Экономика, атыы-эргиэн уонна култуура Фуорумугар (Чанша к., Хунань провинция) өссө судургу иероглифтарга көһөргө этии киллэрбит.
Пиньинь 1958 с. ылынныллыбыт[1], 1979 сылтан аан дойдуга Кытай ааттарын транскрипциялыырга туттуллар. Кини ол иннинэ баар буола сылдьыбыт транскрипциялары солбуйбут (Уэйд — Джайлз уонна Джуин).
| Буукуба | Хайдах саҥарыллара | Тыл | Тылбааһа |
|---|---|---|---|
| b | б | bàba (爸爸) | аҕа |
| p | п | pào (跑) | сүүрэр |
| m | м | māo (貓) | куоска |
| f | ф | fēijī (飛機) | самолет |
| d | д | dìtú (地圖) | карта (геогр.) |
| t | т | tóufa (頭髮) | баттах |
| n | н | niúnǎi (牛奶) | үүт |
| l | л | lǎoshī (老师) | учуутал |
| g | г | gōnggòng qìchē (公共汽車) | автобус |
| k | к | kèrén (客人) | ыалдьыт |
| j | дз’ | jiānádà (加拿大) | Канада |
| s | с | sànbù (散步) | күүлэйдээ |
| w | ааҥл. w курдук | wòshì (臥室) | хос |
| ch | ч (тыл оройо үөһээҥҥи альвеолга) | chīfàn (吃饭) | аһыыр |
| sh | ш | shū (書) | кинигэ |
| c | ц | cài (菜) | овошь, ас |
| h | х | huǒ (火) | уот |
| q | сымнаҕас ч | qián (錢) | харчы |
| r | ааҥл. r, нууч. ж | rén (人) | киһи, дьон |
| x | сымнаҕас щ эбэтэр сымнаҕас с | xiǎo (小) | кыра |
| z | цз | zìxíngchē (自行車) | велосипед |
| zh | чж (ч-га майгынныыр) | zhōngguó (中國) | Кытай (Орто Дойду) |
| a | а | zhòngdà (重大) | суолталаах |
| u | у | dáfù (答覆) | эппиэттиир |
| o | о | yībō (衣缽) | нэһилиэстибэ |
| ai | ай | hǎi (海) | море |
| ei | эй | běi (北) | хоту |
| ao | ао | mǎo (毛) | түү |
| ou | оу | zhōu (周) | Джоу (араспаанньа) |
| an | ан | huàn (換) | уларыт |
| en | эн | wèn (問) | ыйытыы |
| ang | аҥ | cháng (長) | уһун |
| eng | эҥ | néng (能) | сатыыр |
| ong | оҥ | fēng (風) | тыал |
| in | ин | xiōng (兄) | убай |
| ua | уа | huà (話) | тыл |
| uo | уо | zuǒ (左) | хаҥас |
| e | э | mèngxiāng (夢想) | баҕа санаа |
| er | ааҥл. r курдук | érzi (兒子) | уол оҕо |
| ü | ү | lüèwēi (略微) | кыратык |
| i | и | shìjiè (世界) | аан дойду |
| ia | я | jiā (家) | дьиэ, дьиэ кэргэн |
| iao | яо | jiāo (教) | үөрэт |
| ie | йиэ | jiějie (姐姐) | эдьиий |
| iang | йаҥ | chuáng (床) | орон |
| iong | йоҥ | yǒuyòng (有用) | туһалаах, наадалаах |
| uai | уай | huài (壞) | куһаҕан |
| ui | уэй | shuǐ (水) | уу |
| uan | уан | huàn (喚) | ыҥырар |
| un | ун | yúchŭn (愚蠢) | акаары |
| uang | уаҥ | chuàngzuò (創作) | айар |
| uan | уан | chuán (船) | лодка |
| ue | уэ | yīnyuè (音樂) | музыка |
Быһаарыылар
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- ↑ 1,0 1,1 Pinyin celebrates 50th birthday. Синьхуа (олунньу 11 2008). Тургутулунна 20 Балаҕан ыйын 2008.(ааҥл.)
- ↑ Hanyu Pinyin to be standard system in 2009. Taipei Times (балаҕан ыйын 18 2008). Тургутулунна 20 Балаҕан ыйын 2008.(ааҥл.)
- ↑ Gov't to improve English-friendly environment. The China Post (балаҕан ыйын 18 2008). Тургутулунна 20 Балаҕан ыйын 2008.(ааҥл.)
Сигэлэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Өссө маны көр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы] |
Бу аан дойду тылларыттан биирдэстэригэр туһунан сиппэтэх ыстатыйа. Көннөрөн уонна эбэн биэрэн Бикипиэдьийэҕэ көмөлөһүөххүн сөп. |