Émile Zola - Wikipedia Naar inhoud springen

Émile Zola

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Émile Zola
Émile Zola (1898), atelier van Nadar
Émile Zola
(1898), atelier van Nadar
J'accuse...!
Algemene informatie
Volledige naam Émile Édouard Charles Antoine Zola
Geboren 2 april 1840
Geboorte­plaats Parijs
Overleden 29 september 1902
Overlijdensplaats Parijs
Land Vlag van Frankrijk Frankrijk
Werk
Periode 19e eeuw
Genre Romans, novelle
Stroming Naturalisme
Bekende werken Le ventre de Paris, 1873; L'assommoir, 1878; Nana, 1880, Germinal, 1885; J'accuse...!, 1898
Dbnl-profiel
(en) IMDb-profiel
Lijst van Franstalige schrijvers
Portaal  Portaalicoon   Literatuur

Émile Zola (Parijs, 2 april 1840 - aldaar, 29 september 1902) was een Frans schrijver en journalist. Hij wordt gezien als de belangrijkste vertegenwoordiger van de literaire school der naturalisten. Zola's literaire arbeid werd beïnvloed door het oeuvre van Honoré de Balzac en Gustave Flaubert.

Biografie

[bewerken | brontekst bewerken]

Émile Zola werd geboren in Parijs. Hij bracht zijn jeugd en zijn schooljaren door te Aix-en-Provence, waar zijn vader Francesco, van Italiaanse origine, ingenieur was. Hij was bezig met de uitvoering van een plan voor een drinkwatervoorziening, toen hij onverwacht overleed. Er volgden armoedige jaren voor Zola en zijn moeder. In 1858 gingen ze naar Parijs, alwaar Zola, na een mislukt eindexamen, een baan vond bij de publiciteitsafdeling van de uitgeverij Hachette. Daar ontmoette hij schrijvers en raakte hij vertrouwd met de praktische kant van het schrijversbestaan. Verder publiceerde hij als journalist in diverse bladen. Hij werd in Parijs bevriend met Édouard Manet, die hem meermaals in zijn schilderijen afbeeldde, en via Manet kwam hij in contact met de dichter Stéphane Mallarmé. Als criticus viel hij bijzonder scherp uit naar de officiële Salonjury toen De fluitspeler van Manet geweigerd werd. Hij zou trouwens een fervent verdediger worden van het impressionisme.

Zola werd beroemd met romans als Germinal, Nana en L'Assommoir, die onderdeel uitmaken van de grote cyclus Les Rougon-Macquart. In l'Oeuvre schildert hij het tragische leven van schilder, een personage dat grotendeels geïnspireerd lijkt op Cézanne, een jeugdvriend van Zola uit Aix-en-Provence. Na ontvangst van deze roman maakte Cézanne een abrupt eind aan de vriendschap, die al langer niet meer zo intens was.[1]

Vermaard werd ook Zola's open brief aan president Félix Faure in L'Aurore van 13 januari 1898 onder de titel J'accuse...!. In deze brief over de Dreyfusaffaire kiest hij partij voor de Joodse kapitein Alfred Dreyfus, die ten onrechte van spionage was beschuldigd. Zola beschuldigde de Franse generale staf van het produceren van bewijsmateriaal. Zola werd voor smaad veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf en 3000 Francs boete, die voor hem werd betaald door Octave Mirbeau. Op aanraden van vrienden wachtte Zola het hoger beroep niet af en week uit naar Groot-Brittannië. Na een jaar kon hij terugkeren en werd hij als held ontvangen.

Zola huwde in 1870 met Alexandrine 'Gabrielle' Meley, een vrouw uit de arbeidersklasse die model was geweest voor impressionistische schilders zoals Manet. Zij leerde hem de mensen aan de zelfkant van de maatschappij in Parijs kennen. Zij organiseerde voor Zola ook wekelijkse, literaire diners om zijn carrière vooruit te helpen. Zola had ook een maîtresse, Jeanne Rozerot, die wasvrouw was van het gezin. Terwijl zijn huwelijk kinderloos bleef, kreeg hij met Jeanne twee kinderen.[2]

Émile Zola stierf onverwacht in Parijs op 29 september 1902 in zijn woning aan de Rue de Bruxelles door een koolmonoxidevergiftiging. Zijn echtgenote kon nog net worden gered in het ziekenhuis van Neuilly.[3] Volgens Philipp Blom zou een dakwerker bekend hebben dat hij een stuk hout op de schoorsteen had gelegd om de schrijver te doden uit wraak voor zijn verdediging van de Joodse kapitein. In 1908 werd zijn lichaam overgebracht naar het Panthéon.

Bibliografie

[bewerken | brontekst bewerken]

Romans en novellen

  • 1861 Un coup de Vent (novelle)
  • 1865 La Confession de Claude (roman)
  • 1866 Un mariage d'amour (roman)
  • 1866 Le vœu d'une morte (roman) (Ned. vert.: 1921; De wensch van een stervende; door Angelica van Hest)
  • 1867 Les mystères de Marseille (roman)
  • 1867 Thérèse Raquin (roman) (Ned. vert.: 2021; Thérèse Raquin; door Jelle Noorman)
  • 1868 Madeleine Férat (roman)
  • 1880 Madame Sourdis (novelle)

serie Les Rougon-Macquart, histoire naturelle et sociale d'une famille sous le Second Empire (De complete serie is in het Nederlands uitgegeven door Blankwaardt & Schoonhoven en later ook door Bigot & Van Rossum).

Verhalen

  • 1862-64 Contes à Ninon; met:
    • Simplice; Le carnet de danse; Celle qui m'aime; La fée amoureuse; Le sang; Les voleurs et l'Âne; Soeur-des-pauvres
    • Aventures du grand Sodoine et du petit Médéric
  • 1874 Nouveaux Contes à Ninon; (met:
    • Un bain; Les fraises; Le grand Michu; Le jeûne; Les épaules de la marquise; Mon voisin Jacques; Le paradis des chats;
    • Lili; La légende du Petit-Manteau bleu de l'amour; Le forgeron; Le chômage; Le petit village;
    • SOUVENIRS
    • Les quatre journées de Jean Gourdon; (bestaande uit:
      • 1. Printemps; 2. Été; 3. Automne; 4. Hiver)
  • 1880 Les Soirées de Médan; bundel met bijdrage van vrienden; (Ned. vert.: ; De avonden te Médan; door: Jean A. Schalekamp); met:
    • L'Attaque du moulin; Zola; (De aanval op de molen);
    • Boule de suif; (Guy de Maupassant); (Vetbolletje);
    • Sac au dos; (Joris-Karl Huysmans); (Met de ransel op de rug);
    • La Saignée; (Henry Céard); (De aderlating);
    • L'Affaire du Grand 7; (Léon Hennique); (De affaire van de grote 7);
    • Après la bataille; (Paul Alexis); (Na de veldslag)
  • 1882 Le Captaine Burle
  • 1884 Naïs Micoulin
  • 1981 6 Verhalen (Nederlandse uitgave met een vertaling door: B. Kolthoff); met:
    • Jacques Damour; De overstroming; Drie oorlogen; De aanval op de molen (L'Attaque du moulin); Het bos; Angeline: een spookverhaal

Poëzie

  • 1861 Paolo
  • 1989 Messidor
  • 1897 Messidor; lyrische opera; (met Alfred Bruneau [1857-1934])
  • 1901 L'Ouragan; lyrisch drama; (met Alfred Bruneau)
  • 1905 L'enfant roi
  • 1921 Lazare; (met Alfred Bruneau)
  • 1921 Violaine la chevelue
  • 1921 Sylvanire ou Paris en amour

Toneel

  • 1865 Madeleine; (publicatie in 1889)
  • 1873 Thérèse Raquin; (toneelbewerking van roman in 4 bedrijven; opgevoerd 11 juli 1873; is niet aangeslagen bij het publiek)
  • 1874 Les Héritiers Rabourdin; (komedie in 3 bedrijven)
  • 1878 Le bouton de rose
  • 1879 L'Assommoir; (toneelbewerking door Busnach en Gastineau)
  • 1881 Nana; (voor toneel bewerkt door William Busnach [1832-1907])
  • 1883 Pot-Bouille; (toneelbewerking door Busnach)
  • 1887 Le Ventre de Paris; (toneelbewerking door Busnach)
  • 1888 Germinal; (toneelbewerking door Busnach)
  • La Bête humaine; (toneelbewerking door Busnach; niet opgevoerd)

Kritieken, overig

J'accuse...!, open brief aan de president
  • 1866 Mes haines, causeries littéraires et artistique
  • 1866 Mon Salon
  • 1867 Édouard Manet, étude biographique et critique
  • 1880 Le Roman Experimental; (uiteenzetting romantheoretische inzichten over de cyclus 'Les Rougon-Macquart')
  • 1881 Le Naturalisme au Théâtre
  • 1881 Nos auteurs dramatiques
  • 1881 Les romanciers naturalistes
  • 1882 Une campagne [1880-1881]
  • 1881 Documents littéraires
  • 1897 Nouvelle campagne [1896]
  • 1897 Humanité, vérité, justice. L'affaire Dreyfus. Lettre à la jeunesse
  • 1898 J'accuse...!; (manifest over de Dreyfusaffaire)
  • 1901 L'affaire Dreyfus, la vérité en marche

Literatuur, een kleine selectie

  • 1893 Sous le regard de l'Olympia 1840-1870; Mitterand, Henri
  • L'Homme de Germinal 1871-1893; Mitterand, Henri
  • L'Honneur 1893-1902; Mitterand, Henri
  • 1954 Bonjour Monsieur Zola; Armand, Lanoux
  • 1964 Présentation des Rougon-Macquart; Guillemin Henri
  • 1997 Zola, légende et vérité, Utovie; Guillemin Henri

Verfilmingen

[bewerken | brontekst bewerken]
Boek Jaar Soort[4] Duur Land Filmtitel Regisseur Acteurs
Thérèse Raquin 1915 S I Teresa Raquin Nino Martoglio Maria Carmi, Francesco Nicolosi-Puglisi
1916 S 50 VS The Marble Heart Kenean Buel Violet Horner, Walter Miller
1928 S 90 F,D Thérèse Raquin Jacques Feyder Gina Manès, Hans Adalbert Schlettow
1953 105 F,I Thérèse Raquin Marcel Carné Simone Signoret, Raf Vallone
1966 T D Thérèse Raquin Hans Korngiebel
1965 T 125 Sw Thérèse Raquin Håkan Ersgård Gunnel Broström, Allan Edwall
1979 T B Thérèse Raquin Emanuel Boeck Frank Aendenboom, Gella Allaert
1980 Tm VK Thérèse Raquin Simon Langton Kate Nelligan, Kenneth Cranham
2002 Tm 180 F La Liberté de Marie Caroline Huppert Julia Maraval, Sagamore Stévenin
2006 Tsj,VS,VK Therese Raquin Charlie Stratton Ludivine Sagnier
Madeleine Férat 1920 S I Maddalena Ferat Febo Mari, Roberto Roberti Francesca Bertini, Giorgio Bonaiti
Les Rougon-Macquart
La Fortune des Rougon 1980 Tm 275 F La Fortune des Rougon Yves-André Hubert, Madeleine Robinson, Didou Kapour
La Curée 1917 S I La Cuccagna Baldassarre Negroni Ida Carloni Talli, Alfonso Cassini
1966 98 I,F La Curée Roger Vadim Jane Fonda, Michel Piccoli
La Faute de l'abbé Mouret 1970 100 F La Faute de l'abbé Mouret Georges Franju Francis Huster, Gillian Hills
1937 CH La Faute de l'abbé Mouret Max Haufler Heinrich Gretler, Alfred Rasser
L'Assommoir 1902 S 5 F Les Victimes de l'alcoolisme
1902 S F L'Assommoir Ferdinand Zecca
1909 S DK Faldgruben Carl Alstrup Carl Alstrup, Emilie Sannom
1909 S F L'Assommoir Albert Capellani Eugénie Nau, Alexandre Arquillière
1917 S VK Drink Sidney Morgan Fred Groves, Irene Browne
1956 122 F,I Gervaise René Clément Maria Schell, François Périer
Une page d'amour 1995 T F Une page d'amour Serge Moati Jacques Perrin, Miou-Miou
1980 T F Une page d'amour Elie Chouraqui Anouk Aimée, Bruno Cremer
Nana 1917 S VS A Man and the Woman Herbert Blaché, Alice Guy Edith Hallor, Leslie Austin
1926 S 150 F Nana Jean Renoir Catherine Hessling, Jean Angelo
1934 90 USA Nana Dorothy Arzner, George Fitzmaurice Anna Sten, Lionel Atwill
1944 87 Mex Nana Roberto Gavaldón, Celestino Gorostiza Lupe Velez, Miguel Ángel Ferriz
1955 120 F,I Nana Christian-Jaque Charles Boyer, Martine Carol
1970 110 Zw,F Nana Mac Ahlberg Anna Gaël, Gillian Hills
1981 Tm 360 F,B,CH Nana Maurice Cazeneuve Véronique Genest, Guy Tréjan
1982 92 I Nana Dan Wolman Katya Berger, Jean-Pierre Aumont
1985 110 Mex Nana Rafael Baledón, José Bolaños, Irma Serrano Gregorio Casal, Verónica Castro
1999 T 180 I Nanà Alberto Negrin Francesca Dellera, Bernard Giraudeau
2001 TV 180 F Nana Édouard Molinaro Lou Doillon, Bernard Le Coq
Pot-Bouille 1957 115 F,I Pot-Bouille Julien Duvivier Gérard Philipe, Dany Carrel
1972 Tm 364 F Pot-Bouille Yves-André Hubert Roger Van Hool, Pierre Tornade
1943 88 F Au bonheur des dames[bron?] André Cayatte Michel Simon, Albert Préjean
1930 85 F Au bonheur des dames Julien Duvivier Dita Parlo, Pierre de Guingand
Au bonheur des dames 1922 S D Zum Paradies der Damen Edith Posca, Lupu Pick Edith Posca, Lupu Pick
Germinal 1905 S F Au pays noir Lucien Nonguet, Ferdinand Zecca
1912 S F Au pays des ténèbres Victorin-Hippolyte Jasset Charles Krauss, Marcel Vibert
1913 S 150 F Germinal Albert Capellani Mévisto
1963 110 F,I,Hun Germinal Yves Allégret Jean Sorel, Berthe Granval
1970 Tm 300 UK Germinal John Davies Nancie Jackson, Mark Jones
1993 170 B,F,I Germinal Claude Berri Miou-Miou, Renaud
1967 T F L'Oeuvre Pierre Cardinal Bernard Fresson, Marie-Christine Barrault
La Terre 2001 115 VK This Filthy Earth Andrew Kotting Rebecca R. Palmer, Shane Attwooll
1930 73 Le Rêve Jacques de Baroncelli Simone Genevois, Jaque Catelain
1921 S F Le Rêve Jacques de Baroncelli Eric Barclay, Suzanne Bianchetti
1921 S 97 VS La Terre André Antoine Armand Bour, René Alexandre
La Bête Humaine 1938 100 F La Bête humaine Jean Renoir Jean Gabin, Simone Simon
1954 91 VS Human Desire Fritz Lang Glenn Ford, Gloria Grahame
1957 107 Arg La Bestia humana Daniel Tinayre Roberto Escalada, Massimo Girotti
1995 T 90 VK Cruel Train Renaud Saskia Reeves, Adrian Dunbar
L'Argent 1915 S DK Penge Karl Mantzius Karl Mantzius, R. Schyberg
1928 S 195 F L'Argent Marcel L'Herbier Brigitte Helm, Marie Glory
1988 T 250 F L'Argent Jacques Rouffio Claude Brasseur, Miou-Miou
Les Trois Villes, Lourdes 1913 S Zw Miraklet Victor Sjöström Carl Borin, John Ekman
Les Quatres Évangiles 1929 S F Fécondité Nicolas Evreinoff, Henri Étiévant Alex Allin, José Davert
1920 S F Travail Henri Pouctal Raphaël Duflos, Léon Mathot
1915 S 50 USA Destruction (Travail) Will S. Davis Theda Bara, J. Herbert Frank
Overige films
1979 T F Madame Sourdis Caroline Huppert Nathalie Baye, Pierre Clémenti
1947 F Pour une nuit d'amour Edmond T. Gréville Odette Joyeux, Roger Blin
1920 S D Die Bestie im Menschen Ludwig Wolff Hugo Döblin, Ilka Grüning
1917 S Rus Chelovek - zver Cheslav Sabinsky
1959 109 Zw,P,F Noc poslubna Attaque du Moulin) Erik Blomberg Harriet Andersson, Ignacy Gogolewski
1945 117 F Naïs (Naïs Micoulin) Raymond Leboursier Jacqueline Pagnol, Fernandel
1999 104 Pol. Na koniec swiata Magdalena Lazarkiewicz Justyna Steczkowska, Aleksandr Domogarov
1913 S 51 Sw Gränsfolken Mauritz Stiller Carl Borin, Stina Berg
1937 116 VS The Life of Émile Zola William Dieterle Paul Muni, Joseph Schildkraut
1954 D 43 F Émile Zola Jean Vidal stem: Julien Bertheau
1978 495 F Émile Zola ou La conscience humaine (mini) Stellio Lorenzi Jean Topart, Roger Monsoret

Voetnoten

[bewerken | brontekst bewerken]
Commons heeft mediabestanden op de pagina Émile Zola.
Wikisource heeft originele werken van deze auteur: Émile Zola.
Wikiquote heeft een of meer citaten van of over Émile Zola.
  1. ↑ Zie Allan Schom: Emile Zola, blz. 70; hij wijt de achteruitgang van de vriendschap vooral aan Alexandrine, de vrouw van Zola.
  2. ↑ Joëlle Smets, Zola côté coeur, Le Soir Mag, 4561, 20 november 2019, p. 59
  3. ↑ Zie over het sterven van/de moord op Zola bijvoorbeeld: Bart Van Loo. Eten! Lezen! Vrijen! De Bezige Bij, Antwerpen, 2011, p. 243-246.
  4. ↑ D=documentaire; m= miniserie; S=stille film; T=televisie; V=video
[bewerken | brontekst bewerken]
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Émile_Zola&oldid=68213879"