Wikinuujs Naar inhoud springen

Veurblaad

Van Wikinuujs

Anger Wikimedia projekte in 't Limburgs: Wikipedia, Wiktionair, Wikiquote, Wikibrónne, Wikibeuk

Wikinuujs: Veurblaad - Lètste verangeringe, Willekäörige pazjena, Veur pagina's in, Alle artikele - De Kaffee, Zandjbak, Hölp, Spellingshölp - Nuujseuverzich


Wilkóm oppe Limbörgse Wikinuujs!

Wikinuujs is e Wikimedia-perjèk wo jekerein kósteloes aan mit kan wèrke. 't Idee is det geer es vriewilliger zèlf nuujsberichte plaatsj euver van alles en nog get. Geer mót uch waal haojen aan de regels mit betrèkking tót de brónvermelding. Angers mótte veer eur biedrages spietelik eweghaole. 't Laote staon van gestaole wèrk kan namelik groete, negatieve gevolge veur Wikinuujs höbbe.

Nogmaals van herte wèlkóm óppe Wikinuujs in 't Plat! Efkes kórt wo veer veur staon: vrie (gratis/door ederein te kopiëre mits brónvermelding) nuujs veur ederein. Es doe beveurbeild get te melde höbs euver dien woonplaats of vereiniging den zóws se det hie in principe kwiet kinne, mer weer willen ós veurnamelik richten op ech, belangriek nuujs (dus wie se det ouch op 't journaal zuus). 't Nuujs euver dien vereiniging blief netuurlik ouch wèlkóm!




Mieë weiten of suggesties? Stèl ós 'n vraog in De Kaffee!

Veer hantere veurnamelik de Veldekespelling. Laes hie mieë euver op de spellingspazjena.

Naorichte

[bewirk | brón bewèrke]


Hanjelinge


Duustergekluuerdje Doon Ouch Mit ("Black Lives Matter")
de oetbraak van 't corona- of wuhanvirus
betrach - bewirk - zeuk plaetjes

In 't nuujs

[bewirk | brón bewèrke]
21 november
  • Midde-Oeste: 't Internationaal Sjtraofhof in Den Haag vaerdig arrestatiebevele oet taege d'n Israelische premier Benjamin Netanyahu, veurmalig minister van Defensie Yoav Gallant en Hamas-leijer Mohammed Deif. De drie waere vervolg veur kreegsmisdade: Deif veur de terroristische aanvalle op Israel van 7 oktober 2023 en de bei Israelische politici veur misdade in de Gazasjtroek. Óndutelik is aevel of Deif nog in laeve is. Meugelik is hae ierder dit jaor doedgemaak bie 'nen Israelischen aanval.[1]
20 november
  • Europa algemein, economie: d'n Amerikaansen autofabrikant Ford sjrap 4000 jobs in zien Europese fabrieke, ómdat de verkoup tröklöp. Veural in Duutsjlandj zölle väöl jobs verdwiene.[2]
19 november
  • Nederlandj, economie: De Volksbank, eigenaer van de merke SNS, ASN Bank, RegioBank en BLG Wonen, sjrap 750 jobs en is van plan óm de versjillende bankmerke same te veuge.[3]
  • Sjport: Nederlandj wintj in de Davis Cup mit 2-1 van Sjpanje. Hiemit kump ouch 'n èndj aan de loupbaan van Rafael Nadal, dae jaorelank aan de waereldtop sjtóng.
  • Oes-Azië, politiek: in Hongkong waere 47 veuraansjtaonde democratischgezinde activiste veroerdeild tot jaorelang gevangenissjtraove. De activiste woorte in 2021 opgepak, ómdat ze betrokke zouwe zeen gewaes bie ónofficieel veurverkezinge veur de oppositie en daomit de controversieel Nationaal Veiligheidswet van de Communistische Partie van China zouwe höbbe euvertraeje.[4]
18 november
  • Noord-Europa, natuur & milieu, politiek: Denemarke geit belasting höffe op CO2-oetsjtoot van vie. De maotregel is e óngerdeil van e akkoord wat is gesjlote tösje natuur- en landjboeworganisaties. In dat akkoord sjteit wiejer dat 15% van de landjboewgróndj ómgezat waert in bösj.[5]
  • Belsj, Nederlands Limburg: de Belsje en Nederlandse pelitie hawwe 'n zeukactie in de Vesder in Verviers in verband met de Tefaf-zjuwielerouf in Mestreech op 28 juni 2022. De zeukactie heet gein rizzeltate opgelieverd.[6]
  • Kóns en cultuur: De Franse componis van leechte meziek Charles Dumont, ónger mie bekèndj es de vaste componis van Édith Piaf, sjtörf op 95-jäörige laeftied.[7]
17 november
15 november
  • Belsj Limburg: In Peer begintj 'nen illegale rave op 't terrein van de failliete meubelhandel Heylen.[11]
13 november
  • Nederlandj, economie: winkelkete Blokker geit failliet. De 400 winkels blieve veurluipig nog waal aope óm e deil van de sjulde in te losse.[12]
12 november
  • Nederlandj, economie, natuur & milieu: 't Gerechshof in Den Haag oerdeilt dat olieconcern Shell zelf moog bepale wie 't ziene CO2-oetsjtoet geit vermènjere. Daomit waert e ierder vonnis oet 2021 vernetig, woe-in de rechter zjuus oerdeilde dat 't bedrief d'n oetsjtoet taege 2030 mit 45% mós vermènjere ten opzichte van 't niveau van 2019.[13]
  • Weitesjap: Mit hölp van satellietbeelder weurt de historische sjtad al-Qadissiyah in 't hujig Irak heróntdèk.[14]
11 november
  • Kóns en cultuur: D'n Duutsj-Britse sjilder Frank Auerbach sjtörf op 93-jäörige laeftied.[15]
8 november
  • Nederlandj, economie: E-bikefabrikant Stella geit failliet. Winkels en servicepunte blieve gesjlote en alle 440 werknömmers zint op de huuegde gebrach van 't faillissement.[16]
7 november
  • Nederlandj: in 't centrum van Amsterdam waere supporters van de Israelische vootbalclub Maccabi Tel Aviv aangevalle door pro-Palestiense betogers. Ierder dae aovend waor 't al ónröstig. In totaal waere 62 luuj tiedes de relle opgepak. Mierder Maccabi-fans rake gewóndj.[17]
6 november
5 november
  • Naord-Amerika, politiek: De rippeblikeinse kandidaat Donald Trump wintj de Amerikaanse presidentjsverkezinge van ziene democratische rivaal Kamala Harris.[19]
  • Nederlandj, economie: 't Brits olieconcern BP maak bekindj dat 't al zien 335 tankstations in Nederlandj wilt verkoupe. De kuiper nump óngevier doezend werknömmers euver.[20]
  • Midde-Oeste, politiek: De Israelische premier Benjamin Netanyahu vervingk minister Yoav Gallant van Defensie. Israël Katz van Boetelandse Zake waert beneump tot de nuje minister van Defensie.[21]
4 november
  • Frankriek: in Paries begintj 't proces taege ach luuj die verdach waere van betrokkeheid bie de moord op Samuel Paty in 2020.[22]
  • Kóns en cultuur: E pospunknómmer wat saer jaore bekèndjsjtóng es "'t mies mysterieus leedsje op 't Internèt" weurt geïdentificeerd as "Subways of your mind" van d'n Duutsje band FEX; 'n identificatie die de bandleje einen daag later bevestige.[23]
3 november
  • Kóns en cultuur: D'n Amerikaanse popmuzikantj en producentj Quincy Jones sjtörf op 91-jäörige laeftied aan alvleisklierkanker.[24][25]
2 november
  • Zuud-Amerika, economie, natuur & milieu: op 'ne VN-top in Calí, Colombia, waert besjlote dat inheimse volker ouch 'n permanente vertaegewoordiging kriege. Wiejer waere aafsjpraoke gemaak euver 't gebroek van DNA van plante. Mit e fonds veur bedrieve waere de opbringste van genetische data oet de natuur ierliker herverdeild, ónger mie ónger de inheimse volkere.[26]
  • Zuud-Amerika, politiek: 'ne Gewapende groep giezelt 200 militaire inne Boliviaanse regio Cochabamba en haje drie poste bezat. De giezeling is hoegswaarsjienlik 't gevolg van e politiek conflik binne de regerende socialistische MAS-partie tösje de hujige prizzedent Luis Arce en de veurmalige prizzedent Evo Morales.[27]
  • Midde-Oeste: de Israelische marine óntveurt e hoeggeplaats lid van terreurbeweging hezbollah in de noordelike Libanese kössjtad Batroun.[28]
1 november
  • Zuudoes-Europa: inne Servische sjtad Novi Sad sjtort e deil van 't daak van 'n treinsjtasie in. Hiebie valle 14 doeje en dertig gewónje.[29]
30 oktober
  • Zudelik Afrika, politiek: Nao verkezinge in Botswana kump veur 't iers in de historie van 't landj 'n anger partie es de BDP aan de mach. De oppositiebóndj UDC haoltj 'n groete miejerheid in 't parlemènt.[30]
  • Midde-Oeste, weitesjap, kóns en cultuur: Arsjeologe make de vónds bekèndj van 'n veerdoezendj jaor aw sjtad in de Khaybar-oase in Saoedi-Arabië. De sjtad had 'n walmoer van 14,5 kilomaeter mit neet mènjer es 180 bastions.[31]
29 oktober
  • Zuud-Europa, natuur & milieu: zeker 202 luuj kómme óm 't laeve bie euversjtruiminge in 't zuudoeste van Sjpanje.[32]
  • Midde-Amerika, weitesjap, kóns en cultuur: De vónds van 'n Maya-rewienesjtad in Yúcatan weurt bekèndj gemaak.[33]
28 oktober
26 oktober
  • Wes-Azië/Oes-Europa, politiek: in Georgië waere parlementsverkezinge gehoute. Regeringspartie Georgische Druim wèntj volges officieel peilinge mit 54 % van de sjtömme. De partie sjtelt zich de lètsten tied sjteeds autoritairder op en beweeg zich richting buurlandj Róslandj. De prizzedent van 't landj, Salome Zoerabisjvili, erkint d'n oetsjlaag neet. Volges de oppositie en de OVSE woorte kezers geïntimideerd en ónger drök gezat.[35]
  • Midde-Oeste: Israel vèlt militair doele aan in Iran, woe-ónger in de huidsjtad Teheran.[36]
24 oktober
  • Zuud-Amerika, politiek: De Venezolaanse oppositieleijers María Corina Machado en Edmundo González Urrutia óntvange de Sacharovpries, de hoegste EU-óngersjeijing op 't gebeed van minsjerechte. Machado woort taegegewerk door 't regime van zittend prizzedent Nicolás Maduro. González woort vervolg en vlöchde via de Nederlandse ambassade nao Sjpanje.[37]
  • Midde-Afrika: de aanklagers van 't Internationaal Sjtraofhof in Den Haag lancere e nuuj óngerzeuk nao oorlogsmisdade in 't oeste van Congo. Dao vinge saer inkel jaore gevechte plaats tösje 't regeringsleger en de M23-beweging, 'n rebellegroepering wat óngersjteund waert door buurlandj Rwanda.[38]
23 oktober
  • Belsj Limburg, Nederlands Limburg: in de Zuud-Willemsvaart bie Maasmechele waert gezoch nao de reste van Angelique Hendrix oet Sjtein. Ze woort in 1990 es vermis opgegaeve. E jaor later woort 'ne sjeiel gevónje en ónlangs is oet 'ne DNA-match gebleke dat dae inderdaad van häör is.[39]
  • Vereinig Keuninkriek & Ierlandj, Duutsjlandj, Oesteriek & Zjwitserlandj: Duutsjlandj en 't Vereinig Keuninkriek teikene e nuuj militair pak. Aafgesjpraoke waert dat bei lenj mie metein gaon samewerke op 't gebeed van defensie en same wapes zulle óntwikkele.[40]
  • Midde-Oeste: bie 'n sjeetpartie bie TUSAS, e groet lóch- en ruundevaartbedrijf inne Törkse huidsjtad Ankara, valle vief doeje en 22 gewónje. Törkieje hèlt de PKK verantwoordelik veur d'n aansjlaag en vèlt doele van die beweging aan in 't noorde van Irak en Syrië.[41]
  • Centraal-Azië, Weitesjap: 'n gróp arsjeologe maak de vónds bekèndj van Tugunbulak, 'n groete rewienesjtad in Oezbekistan aan de Zieroute, die op mie es 2000 maeter huugde ligk.[42]
22 oktober
20 oktober
  • Politiek, Zuud-Europa: De Turkse geiselike en politicus Fethullah Gülen sjtörf op 83-jäörige laeftied.[44]
  • Politiek, Oes-Europa: in Moldavië waere prizzedentsverkezinge en e referendum euver de toetraejing tot de EU gehoute. Zittend prizzedent Maia Sandu haet mit 42% de meiste sjtömme binnegehaold, meh neet de absolute mierderheid. Alexandr Stoianoglo, häöre pro-Róssischen taegehanger, waert twiede mit 26% van de sjtömme. 'n Klein mierderheid van 50,42% sjtömp veur toetraejing, óndanks meugelike Róssische inmening.[45]
19 oktober
16 oktober
  • Midde-Oeste: De Palestiensen terroris Yahya Sinwar, leisman van Hamas en brein achter d'n aanval van 7 oktober 2023, weurt in 'nen Israëlischen aanval ómgebrach.[49]
  • Kóns en cultuur: De Britse zenger Liam Payne, bekèndj van One Direction, sjprink op 31-jäörige laeftied zienen doed tegemoot.[50]
14 oktober
13 oktober
  • Nederlands Limburg, kóns en cultuur: in Venlo wuuert 'n namemonument ónthöld veur slachoffers van de bombardemente in 't naojaor van 1944, tiedes de Twieëde Waereldoorlog.[54]
  • Politiek, Belsj en Luxembörg: Op 't Belsj vènje gemeinte- en provincieverkezinge plaats. De centrumpartieë hauwe zich in 't gemein good, mae in Ninove haolt 't Vlaams Belang de absolute miejerheid.
12 oktober
11 oktober
  • Politiek: De Nobelpries veur de Vrei geit nao Nihon Hidankyo "um zien inspanninge veur 'ne wereld vrij vaan kernwaopes door mèt getuigeversleeg te tuine tot kernwaopes noets mie gebruuk mage weure."[56]
  • Nederlands Limburg: e vrachsjeep veurt tege 'n stuw in de Maos bij Mestreech. De bemanning is in veiligheid gebrach en geine is gewoond geraak.[57]
10 oktober
  • Kóns en cultuur: De Nobelpries in de Literatuur geit nao Han Kang "veur häör intens poëtische proza wat historische trauma's aongrip en de breekbaarheid vaan 't minselek leve bloetlègk."[58]
9 oktober
8 oktober
7 oktober
6 oktober
5 oktober
  • Weitesjap, Zuud-Europa: D'n Italiaanse moleculair bioloog Sammy Basso sjtörf op 28-jäörige laeftied ane gevolge van progeria, 'n zeldzaam krenkde woebie 't lief van de patiënt zier sjnel verajerd. Basso waor veur zoewied bekindj d'n aadste patiënt mit dees krenkde en deeg dao óngerzeuk nao.[64]
  • Sjport: Marianne Vos wintj 't WK fietse op sjteinsjlaagwaeg bie de vrouwluuj.
3 oktober
2 oktober
  • Nederlandj: 65.000 pelissie-agente waere getroffe door 'ne hack-aanval. Veural zakelike gegaeves woorte gesjtole. Inlichtinge- en veiligheidsdeenste dinke dat e anger landj achter d'n aanval zit.[69]
1 oktober
  • Midde-Oeste: Iran vèlt Israel aan mit 180 ballistische rakètte.[70]
  • Midde-Oeste: Israël begintj mit e gróndjoffensief taege Hezbollah.[71]
  • Politiek: Mark Rutte weurt geïnstalleerd es secretair-ginneraal van de NAVO.[72]
  • Oes-Europa: Róssische troepe neme de Oes-Oekraïense sjtad Voehledar in.[73]
Hanjelingen en brón


Rifferensies

[bewirk | brón bewèrke]
  1. ↑ Nu.nl - Arrestatiebevelen Strafhof tegen premier Netanyahu, oud-minister Gallant en Hamas-leider
  2. ↑ NU.nl - Ford schrapt nog eens duizenden banen in Europese autofabrieken
  3. ↑ NOS - Volksbank reorganiseert en schrapt 750 banen
  4. ↑ The Guardian - HK47: dozens of pro-democracy activists jailed in Hong Kong’s largest national security trial
  5. ↑ NOS - Landbouwakkoord in Denemarken: 15 procent van de landbouwgrond wordt bos
  6. ↑ De Limburger - Urenlange zoekactie Tefaf-juwelenroof in Belgische rivier levert geen resultaat op
  7. ↑ Nu.nl - Charles Dumont, die veel liedjes schreef voor Édith Piaf, overleden
  8. ↑ BBC - Hezbollah media chief killed in Israeli strike in Beirut
  9. ↑ New York Times - Biden Allows Ukraine to Strike Russia With Long-Range U.S. Missiles
  10. ↑ Defence Industry.eu - France and Britain greenlight use of Storm Shadow missiles by Ukraine against Russia
  11. ↑ De Standaard - Duizend feestvierders aanwezig op illegale rave in Peer, vijf mensen gearresteerd en twee naar het ziekenhuis gebracht
  12. ↑ NOS - Blokker failliet verklaard, winkels blijven voorlopig open
  13. ↑ NOS - Milieudefensie aangeslagen na verlies klimaatzaak, uitspraak biedt wel aanknopingspunten
  14. ↑ Anitquity - Locating al-Qadisiyyah: mapping Iraq's most famous early Islamic conquest site
  15. ↑ Nu.nl - Brits-Duitse schilder Frank Auerbach (93) overleden
  16. ↑ NOS - E-bikefabrikant Stella nu officieel failliet
  17. ↑ AD - Femke Halsema: ‘Op Telegram werd opgeroepen tot Jodenjacht, dat is een schande’
  18. ↑ Tagesschau - liveblog: Bruch der Ampelkoalition ++ FDP zieht alle Minister aus Regierung zurück ++
  19. ↑ New York Times - Presidential Election Results
  20. ↑ Nu.nl - Oliebedrijf BP verkoopt alle Nederlandse tankstations
  21. ↑ NOS - Netanyahu ontslaat minister Gallant op moment dat Israël op meerdere fronten actief is
  22. ↑ VRT - Proces over moord op Franse leraar Samuel Paty van start: 8 verdachten staan terecht voor terrorisme
  23. ↑ Rolling Stone - One of the Internet’s Biggest Musical Mysteries Has Likely Been Solved
  24. ↑ NOS.nl - Muzikant en producent Quincy Jones (91) overleden
  25. ↑ Nu.nl - Muzikant en producer Quincy Jones overleed aan alvleesklierkanker
  26. ↑ NOS - Inheemse volkeren krijgen permanente vertegenwoordiging bij VN voor natuurbeleid
  27. ↑ NOS - Regering Bolivia: gewapende groep gijzelt meer dan 200 militairen
  28. ↑ The Guardian - Israel abducts alleged Hezbollah official in unprecedented sea raid
  29. ↑ NOS - Veertien doden na instorten dak treinstation Servië
  30. ↑ NOS.nl - Voor het eerst in 58 jaar nieuwe partij aan de macht in Botswana
  31. ↑ Plos One - A Bronze Age town in the Khaybar walled oasis: Debating early urbanization in Northwestern Arabia
  32. ↑ El Pais - Última hora de la dana, en directo | Al menos 95 muertos y decenas de desaparecidos en la peor gota fría del siglo en España
  33. ↑ Tulane University - Have we found all the major Maya cities? Not even close, new research suggests
  34. ↑ Nu.nl - Buena Vista Social Club-trompettist Manuel Mirabal op 91-jarige leeftijd overleden
  35. ↑ NOS - President Georgië erkent verkiezingsuitslag niet en roept op tot demonstraties
  36. ↑ NOS - Israël claimt 'succes' bij luchtaanval militaire doelen Iran, Iran relativeert impact
  37. ↑ NRC Handelsblad - Venezolaanse oppositieleden winnen Sacharovprijs
  38. ↑ De Limburger - Nieuw onderzoek misdaden tegen de menselijkheid in Oost-Congo: ‘Wat we tot nu toe hebben gedaan, was onvoldoende’
  39. ↑ HLN - Politie in Maasmechelen op zoek naar resten van Nederlandse vrouw die in 1990 verdween
  40. ↑ Die Welt - Deutsche Jets in Großbritannien – Berlin und London unterzeichnen Verteidigungsabkommen
  41. ↑ Nu.nl - Turkije verdenkt PKK van dodelijke aanslag in Ankara en voert luchtaanvallen uit
  42. ↑ Nature - Surprisingly high-altitude Silk Road city mapped from the sky
  43. ↑ Het Belang van Limburg - Drie personen uit Hasselt gearresteerd in terreuronderzoek
  44. ↑ NOS.nl - Turkse geestelijke Gülen (83), aartsvijand van Erdogan, overleden
  45. ↑ Nu.nl - Moldavië verkiest met piepklein verschil toenadering EU boven Rusland
  46. ↑ BBC - Much of Cuba remains without power - 24 hours after main power plant fails
  47. ↑ NOS - Vernieuwend Holocaustonderzoeker Yehuda Bauer (98) overleden
  48. ↑ Hln.be - Cordon sanitaire doorbroken in Ranst. Politicoloog Carl Devos: “Dit kan een precedent scheppen”
  49. ↑ NOS.nl - Ook Hamas bevestigt nu dood van leider Sinwar
  50. ↑ Nu.nl - Voormalig One Direction-lid Liam Payne (31) overleden na val van balkon
  51. ↑ Nu.nl - Bedenker van berucht Stanford-gevangenisexperiment overleden
  52. ↑ Nu.nl - Donny M. over seksueel misbruik Gino: 'Toen ik hem zag, ging er een knop om'
  53. ↑ NobelPrize.org - Peersberiech
  54. ↑ Omroep Venlo - Namenmonument onthuld tijdens ceremonie op Arsenaalplein
  55. ↑ Katholiek Nieuwsblad - Een ‘machtig welkomstgevoel’ voor nieuwe ridders en edelvrouwen van het Heilig Graf
  56. ↑ NobelPrize.org - Peersberiech
  57. ↑ De Limburger - Video: Vrachtschip vaart tegen stuw en dreigt te zinken in Maastricht: bemanning in veiligheid
  58. ↑ NobelPrize.org - Peersberiech
  59. ↑ NobelPrize.org - Peersberiech
  60. ↑ Nobelprize.org - Paersberich
  61. ↑ De Limburger - Niek Murray, de opvolger van Jan Smeets, stopt als festivalmanager Pinkpop
  62. ↑ NobelPrize.org - Nobelpries veur de Genaeskónde 2024 (Paersberich)
  63. ↑ Nu.nl - Voetbalicoon Johan Neeskens (73) plotseling overleden
  64. ↑ Rainews.it - È morto Sammy Basso, il malato di progeria il più longevo al mondo
  65. ↑ Veldeke - Het Genneps Dialectwoordenboek is veerdeg
  66. ↑ BBC - UK will give sovereignty of Chagos Islands to Mauritius
  67. ↑ VRT - Beelden tonen hoe schip kapseist op Kivumeer in Congo: vrees voor honderden doden
  68. ↑ NOS - Israël redt jezidische vrouw uit Gaza, 10 jaar na ontvoering door IS
  69. ↑ NOS - Wat kan het land achter de politiehack met de gestolen gegevens?
  70. ↑ Haaretz - Attack: 180 Missiles Fired From Iran, IDF Says No Additional Threats Detected
  71. ↑ Associated Press - Israel begins ground offensive against Hezbollah in southern Lebanon
  72. ↑ NOS - Rutte geïnstalleerd als nieuwe secretaris-generaal van de NAVO
  73. ↑ Nu.nl - Oekraïens leger trekt zich terug uit door Russen ingenomen plaats Vuhledar
Aafkómstig van "https://li.wikinews.org/w/index.php?title=Veurblaad&oldid=19787"