Азербайжан тили - Википедия Мазмунга өтүү

Азербайжан тили

Википедия дан

Азербайжан тили (азе. Azərbaycan dili, آذربایجان دیلی, Азәрбајҹан дили) ― Азербайжандын мамлекеттик тили, жергиликтүү калктын жана Иран, Ирак, Ооганстан, Грузия, Армения, Дагстан жана Борбордук Азияда жашаган азербайжандардын тили.

Расмий аталышы:

Azərbaycan dili
آذربایجان تۆرکجه‌سی
Азәрбајҹан дили

Өлкөлөр:

 Азербайжан

Расмий статусу:

 Азербайжан
 Орусия

Колдонгондордун жалпы саны:

35 миллион чакты[1]

Классификациясы

Түрк тилдери

Огуз тилдери
Огуз-Сельжук тобу
Батыш-Огуз
Азербайжан тили
Жазылышы:

Кириллица: Азербайжан жазуусу
Латиница: Азербайжан жазуусу

Тилдер коду
ISO 639-1:

az

ISO 639-2:

aze

ISO 639-3:

azj, azb

Түрк тилдеринин түштүк батыш же огуз тобуна кирет. 7-11-кылымда түрк тилдүү уруулардын (огуз, селжук) Азербайжан жерине келиши менен жергиликтүү элдердин мурда колдонгон тилдери сүрүлүп, 11-13-кылымда жергиликтүү элдердин оозеки тили түрк тили болуп, ал азербайжан адабий тили катары калыптана баштаган. Азербайжан тилинде 4 диалектилик топ белгиленет: чыгыш тобу, түштүк тобу, батыш тобу, түндүк тобу. Азербайжан адабий тили шемахи жана бакы диалектилеринин негизинде 19-кылымда калыптанган. Азербайжан тили өзүнүн грамматикалык, лексикалык белгилери боюнча азыркы түрк, түркмөн, гагауз, башкача айтканда, огуз тобундагы тилдерге жакын. Кээ бир фонетикалык өзгөчөлүктөрү боюнча ногой, кумык, өзбек тилдери менен да жакындашат. Азербайжан тилинде 9 үндүү, 23 үнсүз тыбыш бар. 1929-ж. чейин араб графикасын колдонгон, ошол жылдан латын, э, ө, ү тамгаларын кошумчалап, 1940-ж. орус графикасына өткөн. Азыр кайрадан латын графикасын колдонот.

  • “Кыргызстан”. Улуттук энциклопедия: 1-том. Башкы ред. Асанов Ү. А., Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2006. ISBN 9967—14— 046—1
  1. https://old.bigenc.ru/linguistics/text/5199683