Sɔnɔ Krɛkɩ kʊnʊŋ

Sɔnɔ Krɛkɩ, Krekɩ taa lɛ, νεο ελληνική γλώσσα / (neo)ellinikí glóssaa yaa yem se νέα ελληνικά / (néa) elliniká. Grɛkɩ kʊnʊŋ ŋgʊ kɩ-kɛ ɛyaa miliiyɔɔ waa hiu nɛ kɩgbanzɩ tɛ lʊlʊʊ taa kʊnʊŋ, nɛ miliiyɔɔ waa 10,7 wɛ Krɛsɩ. Kɩ-kɛ Krɛsɩ nɛ Sipri ajɛya taa kewiyaɣ kʊnʊŋ. Krɛsɩ wɛna kʊnʊmɩŋ cɩkpeŋ nɩyɛ nɛ ɖɩnaɣ ɛlɛ Albanie nɛ Turki ajɛyɛ taa.

Kɩwɛ Krɛsɩ kʊnʊŋ pɩlɩŋga taa Ɛndɩ-Erɔpʊ kʊnʊmɩŋ cejewiye taa. Sɔnɔ Krɛkɩ lɩna koinè taa. Kɩ-maɣmaɣ kɩlɩna Krɛkɩ kɩbɩnɩʊ taa.

Ɖooo lɔŋ taa lɛ, ɛyaa nabɛyɛ yɔɔdɔɔ Krɛkɩ kʊnʊŋ Siirii nɛ Libaŋ ajɛyɛ taa kɔzɩ kɔzɩ Krɩstʊ mba tɛ pʊcɔ pɩnaɣ 1960. Kʊnʊŋ ŋgʊ kɩ-ɖɩma ajɛyɛ ana ada mbʊ pʊyɔ ɛsakuliye liwa. Sukuli wɩlɩtʊ ndɩ ndɩ wiziuu nɛ pɩñɩkʊʊ nice Arabɩɩ kʊnʊŋ yɔɔ. Pɩkɛ yʊsʊ lakayaɣ Fransɩɩ waɖɛ haʊ Siirii ɛjaɖɛ taa wayi nɛ Libaŋ pɩnaɣ 1943 pɩnɛ yem yem Arabɩ mba kɔmtʊ pɩnzi 1950 nɛ 1960.

Krɛkɩ kʊnʊŋ tɛ ɖɛzɩ kaawɛ Krɛsɩ ɛsɔ kɩlaʊ siuu siuu ŋgʊ taa. Egipiti taa pʊcɔ pɩnaɣ 1956 lɛ, Alexandrii egetiye taa ɛyaa sakɩyɛ nabɛyɛ nɩwaɣ Krɛkɩ tɔm. Tɛtʊ ndʊ tɩ-taa peɖe lɛ, kɩ-kɛ kʊnʊŋ naanza ŋgʊ Arabɩ nɛ Fransɩɩ nɛ Englɛsɩ nɛ Italii kʊnʊmɩŋ wayi. Ɖeeɖe nɛ sɔnɔ Krɛkɩ ñima mba pɛwɛ peɖe yɔ pɛkɛ tadɩyɛ tɩna nɛ manzʊmalɩ waa.

Kpagba taa lɛ, ɖɩnaɣ Krɛkɩ ɛyaa kpaɖaŋ sakɩyɛ mɩza paale nɛ ɖɩkatʊwɛ Niyuu Yɔrɩkɩ nɛ Chicago nɛ Sanfransiskoo nɛ Melbourne nɛ Fransɩɩ nɛ Caama nɛ kewiyaɣ ɛjaɖɛ kpam ajɛyɛ taa.