გეოგრაფიული რუკა
გეოგრაფიული რუკა — დედამიწის ზედაპირის ან მისი ნაწილის შემცირებული და განზოგადებული გამოსახულება სიბრტყეზე. რუკაზე გეოგრაფიული ობიექტების შემცირების ხარიხს გვიჩვენებს მასშტაბი. რუკების უმრავლესობას არაერთი საერთო მახასიათებელი გააჩნია. ყოველ რუკაზე წარმოდგენილი მასშტაბი, გრადუსთა ბადე, პირობითი ნიშნები და გეოგრაფიული ობიექტების ნაწილი. გეოგრაფიული ობიექტებიდან ძირითადია სანაპირო ხაზი, მდინარეები, წყალსატევები, გზები, მთავარი ქალაქები, პოლიტიკური საზღვრები და სხვ. აღნიშნული მახასიათებლები რუკის ზოგადგეოგრაფიულ ფონს (საფუძველს) წარმოადგენს, რომლის მიხედვითაც გეოგრაფიული მოვლენები და პროცესები წარმოჩინდება.
რუკაზე გეოგრაფიული ობიექტის შემცირების ხარისხს მასშტაბი განსაზღვრავს. მასშტაბს ჩვეულებრივ წილადით აღნიშნავენ. ზოგჯერ რუკაზე მოცემულია ხაზოვანი მასშტაბი, რომელიც დაყოფილია სანტიმეტრებად, ყოველ სანტიმეტრს კი შეესაბამება კონკრეტული მანძილი დედამიწის ზედაპირზე.
რუკის ისტორია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ადამიანი რუკებს უძველესი დროიდან ქმნიდა, რითაც თვალსაჩინო წარმოდგენა ეძლეოდა გეოგრაფიული ობიექტების ურთიერთგანლაგებაზე. რუკების კრებადობას ატლასი ეწოდება. ტერმინი ატლასი შემოტანილია აღორძინების ხანაში ფლამანდრიელი კარტოგრაფის გერჰარდ მერკატორის მიერ.
ამჟამად ქაღალდის რუკების გარდა არსებობს ელექტრონული რუკები — რუკები, რომელიც გამოსახულია კომპიუტერის ეკრანზე. ამგვარი რუკების მეშვეობით მანძილების და სხვა კარტოგრაფიული გაზომვების ჩატარება ბევრად ადვილი, სწრაფი და ზუსტია. მასზე მხოლოდ ხაზის გატარებაა საჭირო ნებისმიერ ორ პუნქტს შორის, მონაცემებს კი სპეციალური პროგრამა მყისიერად დაითვლის. ერთ-ერთი ამგვარი კომპიუტერული პროგრამაა Google Earth.
რუკის ტიპები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- გეოგრაფიული ატლასი
- საგზაო რუკა
- ტერორის კარტოგრაფია
- თემატური რუკა
- ტოპოგრაფიული რუკა
- სინოპტიკური რუკა
- მსოფლიო რუკა
- გეოლოგიური რუკა
- ვარსკვლავური ცის ატლასი
რესურსები ინტერნეტში
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- სხვადასხვა რუკები
- Maps-For-Free.com რელიეფური რუკები
- გეოგრაფია და რუკები, ილუსტრირებული გზამკვლევი
- ისტორიული რუკების კოლექცია დაარქივებული 2005-02-07 საიტზე Wayback Machine.
- კარტოგრაფიის ისტორიის პროექტი
- ორეგონის უნივერსიტეტის რუკები
- მსოფლიოს რუკები
- რუკების ონლაინ–კოლექცია
- რუკების ჟურნალი დაარქივებული 2011-07-05 საიტზე Wayback Machine.
- რუკების კოლექცია
- მსოფლიოს ძველი რუკები და ატლასები