Basa Hogkyen

Basa Hogkyen (Ind: Hokkien, Hokkian) (Aksara Kan: 福建 Fújiànhuà; Pe̍h-ōe-jī: Hok-kiàn-ōe) yaiku salah sawiji jinising basa sing ana nagara Cina. Basa Hogkyen uga karanan basa Minnan ( 閩南語) utawa basa Cwancyang (Quanzhang 泉漳) dening juru basawidya. Basa Hogkyen kalebu ing basa sing manggon ana ing laladan kidul Cina yaiku Min Kidul (Minnan) sing ana ing kidul wetaning propinsi Fujian, Cina Kidul Wetan. Dadi, basa Hogkyen kalebu basa dhewe lan kalebu ing basawangsa Min.

Panutur carabasa Cwancyang ngarani basa Min Kidul:

Bân-lâm-gú / Bân-lâm-ōe (闽南语/闽南话; 閩南語/閩南話, tegese basa utawa omonganing Min Kidul) ing nagara Cina lan Taywan^[1].
Tâi-gí (臺語, tegese basa Taywan) or Hōló-ōe/Holo-ue (河洛話, tegese omonganing Hoklo) ing Taywan.
Lán-lâng-ōe (咱儂話, tegese omonganing wong kita) ing Pilipin.

Wiwitan

Ing saperangan laladan Asia Kidulwetan lan panutur basa Inggris, tembung Hogkyen iku wiwite saka jeneng propinsi (Fujian). Dadi tembung iki lumrah kanggo ngarani carabasa-carabasa Min Kidul saka Fujian Kidul lan ora kalebu carabasa liya kaya ta carabasa Fuco (Fuzhou, Min Wetan), Putyen (Putian), Min Lor, carabasa Kan (Gan), utawa Kek (Ind: Hakka). Ing basawidya Cina, carabasa-carabasa iki kalebu sajeroning papara Cwancyang (泉漳片; pinyin: Quánzhāng piàn) saka Min Kidul kang mulatembunge saka kutha Cwancyu (Quanzhou) lan Cyangcyu (Zhangzhou).

Cara tulis

Basa Hogkyen sing baku lumrah katulis ing aksara Kan (漢子). Ananging, caratulis iki namung lumrah kanggo basa sastra. Dadi, ora kabèh tembung padinan Hogkyen bisa katulis nganggo aksara Kan. Ora kabèh aksara Kan sing dinggo ing basa Mandharin iku trap kanggo basa Hogkyen. Kurang luwih 20-25% tembung basa Hogkyen Taywan ora nduwe aksara Kan Baku. Dadi, saperangan tembung katulis ing aksara Kan ora baku (替字, thè-jī or thòe-jī; tegese aksara panggenti) utawa aksara Latin^[2].

Luwih maneh, Hogkyen ora nduwe aksara Cina baku sing bisa ditrima sakabeh. Dadi, saperangan aksara sing digunakake kanggo nulisake tembung bisa beda-beda lan marai tegese mbingungake. Ing taun 2007, Kamantren Widyamardi Républik Cina (Ind: Kementrian Pendidikan Republik Cina) yaiku ing Taywan, nggawe klumpukan aksara baku kanggo ngrampungake prakara iki. Aksara Cina Baku iki kanggo nulis basa Hogkyen Taywan lan wis kawulang ana ing pawiyatan-pawiyatan Taywan^[3].

Ing Indonésia

Basa Hogkyen ing Indonésia utamaning ing tanah Jawa kagawa dening para wong neneka saka laladan Cina Kidul. Para neneka iku mau banjur nggawa basa lan budayane menyang tanah Jawa lan salong akeh sing padha campur urip bareng ing tengahing babrayan Jawa. Amarga iku, saperangan tembung Hogkyen ana sing lumebu basa Jawa kaya ta Potehi (wayang), bakso, bihun, soun, bakmi, kwetyaw, imlek, cap go meh, lan sapanunggalane

Paripustaka

↑ 1. (PDF) https://web.archive.org/web/20210308052424/http://ws.moe.edu.tw/001/Upload/6/RelFile/0/1459/guantsik_960523.pdf. Diarsip saka sing asli (PDF) ing 2021-03-08. Dibukak ing 2020-06-27. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (pitulung); Missing or empty |title= (pitulung)CS1 maint: numeric names: authors list (link)
↑ 2. http://www.pinyin.info/readings/mair/taiwanese.html. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (pitulung); Missing or empty |title= (pitulung)CS1 maint: numeric names: authors list (link)
↑ 3. (PDF) https://www.edu.tw/files/bulletin/M0001/300iongji_960523.pdf. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (pitulung); Missing or empty |title= (pitulung)CS1 maint: numeric names: authors list (link)

[1] 1. (PDF) https://web.archive.org/web/20210308052424/http://ws.moe.edu.tw/001/Upload/6/RelFile/0/1459/guantsik_960523.pdf. Diarsip saka sing asli (PDF) ing 2021-03-08. Dibukak ing 2020-06-27. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (pitulung); Missing or empty |title= (pitulung)CS1 maint: numeric names: authors list (link)

[2] 2. http://www.pinyin.info/readings/mair/taiwanese.html. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (pitulung); Missing or empty |title= (pitulung)CS1 maint: numeric names: authors list (link)

[3] 3. (PDF) https://www.edu.tw/files/bulletin/M0001/300iongji_960523.pdf. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (pitulung); Missing or empty |title= (pitulung)CS1 maint: numeric names: authors list (link)

[1]

[2]

[3]