Piemontana linguo
| Piemontana linguo | |||
|---|---|---|---|
| Lenga piemontèisa | |||
| Parolata en: | Italia | ||
| Regiono: | Piemont | ||
| Quanto di parolanti: | 2 000 000 | ||
| Klasifikuro: | Indo-Europana Romana lingui Westala grupo Galo-Italiana linguaro Piemontana | ||
| Oficala stando | |||
| Kodexi | |||
| ISO 639-2: | roa | ||
 | |||
| Videz anke: Indo-Europana linguaro – Linguaro | |||
La linguo piemontana (piemontèis en piemontana, piemontese en italiana) esas Latinida linguo parolata norde de Italia, an la regiono Piemont (nome provinci Torino, Cuneo, Alessandria, Asti, Vercelli e Biella), ube anke, excepte di l'Italiana, su vorti Ocitaniana vivaroalpiana, frankoprovencana e Germana (walser).
On kalkulas ke cirkume 3,5 milion personi en la regiono savas parolar ol. La maxim multa parolanti dil Ocitana e Frankoprovencala en la regiono semblas anke esar kompetenta en piemontana.
Karakterizivi
[redaktar | redaktar fonto]Stando legala
[redaktar | redaktar fonto]De la piemontana, kom Galo-Latinida linguo, su vorti ankore en resoluciono di la Koncilo di Europa (dok. 4745/12.10.81). Havas yuro regionala di la Piemont qua agnoskas la piemontana, la prima versiono di qua esas di la yaro 1990, e qua previdis la docado fakultativa di ca linguo a la skolo (n. 37/97). La parlamento piemontana, la 12/10/99, protestis unanime, a ecepto di la absteneso di unika deputato di Refundaciono Komunista, per la indijo di agnosko di la linguo propra per parto di la Stato italiana.
instrukto
[redaktar | redaktar fonto]La yuro regionala numero 26, publikigita ye la 10ma di aprilo 1990, en lua artiklo 3ma (en italiana: Conoscenza e diffusione del patrimonio linguistico regionale), punto 1.a, dicas ke la Regiono favoras la docado e la lernado di la patrimonio linguistika propra. Ca norma esis modifikata per la yuro regionala numero 37 di 17ma di junio di 1997 qua en la artiklo 3.1.b garantias ke fakultative, minime horo a la semano, le lernanti di le diferanta niveli povas recevar kursi di historio, kulturo e linguo piemontana, okcitana, frankoprovencana e walser, kun posteno a le prezunti regionala. Anke, la regiono su facos posteno di la formaco di la profesoreso en ca materii.
Kreado di normi
[redaktar | redaktar fonto]La gramatiko normativa plu uzata, qua kodifikas la espeleso tradicionala adoptita dal maxim multa nuna skriptisti, esas la Gramàtica piemontèisa (1967) da Camillo Brero (Milo Bré), qua ank existas en versiono italiana. Segun ol, la diskuto super la espeleso di la piemontana esas ankore questiono vivanta e polemika, inter altri, pro l'influo del ortografio italiana, l'unika qua konocesas la maxim multa ek la piemontani.
L'ordinara piemontana esas "koiné" qua prenas kom bazo la dialekto de Torino, la chef-urbo, kun quoti di la cetero di vorti. La prima kodifikeso konocata esas la Gramatiko Piemontana (1783) da Maurizio Pipino.