F
 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Abesedário a Latin | ||||||
| Aa | Bb | Cc | Dd | Ee | Ff | Gg |
| Hh | Ii | Jj | Kk | Ll | Mm | Nn |
| Oo | Pp | Rr | Ss | Tt | Uu | |
| Vv | Ww | Xx | Yy | Zz | ||
Ti F ket ti maika-6 a letra iti alpabeto a Romano.
Pakasaritaan
[urnosen | urnosen ti taudan]| Proto-Sinaitiko | Penisio a waw |
Lumaud a Griego a Digamma |
Etrusko a V wenno W |
Latin a F |
|---|---|---|---|---|
|
|
|
|
|
Ti nagtaudan ti "F" ket letra a Semitiko a waw, a nangirepresentar iti maysa a uni kasla /v/ or /w/. Ti orihinal a sukog ket ngata kawit wenno sarukod. Naibatay ngata iti maipada a heroglipiko nga Ehipsio.
Naampon ti Penisio a porma kadagiti Griego kas bokal, upsilon (umasping iti kaputotanna a "Y", ngem isu met ti inapo dagiti Romano a letra a "U", "V", ken "W"), ken iti sabali a porma, kas konsonante, digamma, nga mangipasimudaag ti panangibalikas a /w/. Ti Latin a "F", uray no sabali ti pannakabalikasna, ket direkta a kaputotan ti digamma, ken umasping unay daytoy iti taga-ugma a kapadana.
Kalpasan a naikkat ti /w/ manipud iti naisasao a Griego gapu kadagiti panagbalbaliw ti uni, nausar ti digamma kas sipra laeng. Nupay kasta, ti Griego nga alpabeto ti nangpataud met iti dadduma nga alpabeto, ket nataginayon ti dadduma kadagitoy nga alpabeto iti dagiti letra a nagtaud iti digamma. Iti alpabeto nga Etrusko, ngata nangirepresenta ti "F" iti /w/, kas iti Griego, ket nangbukel dagiti Etrusko iti digrapo a "FH" tapno mangirepresentar iti /f/. (Idi nautang dagitoy a letra, awan ti Griego a letra a mangirepresentar iti /f/. Iti dayta a tiempo, nangirepresentar ti Griego a letra a phi "Φ" iti voiceless bilabial plosive a /ph/, nupay iti Moderno a Griego mangirepresentar na ti /f/.)
Idi inampon dagiti Romano ti alpabeto, inusarda ti "V" (manipud iti Griego nga upsilon) saan laeng a para iti bokal a /u/, no di pay ket para iti katupag a semibokal a /w/, a nangibati iti "F" a nawaya para iti /f/. Gapuna, kadagiti nadumaduma a kita ti vav iti lubong a Mediteraneo, simrek ti letra nga F iti alpabeto a Romano, a nainaig iti uni a saan nga adda kadagiti Griego. Agporma ti alpabeto a Romano iti nakaibatayan ti alpabeto a maus-usar ita iti Ilokano ken iti adu a dadduma pay a pagsasao.
Dagiti dadduma pay a panagusar
[urnosen | urnosen ti taudan]- No agus-usar iti sistema a heksadesimal, ti F ket kadawyan a sipra tapno mangirepresentar iti numero 15.
 | Daytoy nga artikulo ket pungol. Makatulongka iti Wikipedia babaen ti panagnayon iti daytoy. |