Daan nga Ingles
| Daan nga Ingles | |
|---|---|
| Ænglisc, Anglisc, Englisc | |
 | |
| Rehion | Inglatera (malaksid ti patingga ti abagatan-laud ken amianan-laud), akin-abagatan ken akindaya nga Eskosia, aken ti akindaya a patingga ti moserno a Gales. |
| Panawen | kaaduan a napadur-as iti Tengnga nga Ingles babaen idi maika-13 a siglo |
| Dagiti dialekto | |
| Runiko, kalpasanan ti Latin (Alpabeto ti Daan nga Ingles). | |
| Kodkodigo ti pagsasao | |
| ISO 639-2 | ang |
| ISO 639-3 | ang |
Ti Daan nga Ingles (Ænglisc, Anglisc, Englisc) wenno Anglo-Sahon[1] ket ti maysa a nasapa a porma ti Pagsasao nga Ingles a naisasao ken naisursurat babaen dagidi Anglo-Sahon ken dagiti kaputotanda kadagiti paset itan ti Inglatera ken akin-abagatan ken akindaya nga Eskosia idi nagbaetan ti tengnga ti maika-15 a siglo ken ti tengnga ti maika-12 a siglo. Ti nabatbati babaen ti panagsurat ket nangruna a mangirepresenta ti ti literario a rehistro ti Anglo-Sahon.
Daytoy ket pagsasao a Laud a Hermaniko nga asideg a kabagian ti Daan a Prisio ken Daan a Sahon. Ti daan nga Ingles ket addaan idi ti gramatika a kapada iti adu a waya iti Klasikal a Latin. Iti kaaduan a pannakaipada, mairaman daytoy iti gramatika, ken daytoy ket as-asideg iti moderno nga Alemann ken Islandes ngem ti moderno nga Ingles. Daytoy ket napno a maiballatek kadagiti lima a gramatikal a kaso (nominatibo, kusatibo, henetibo, datibo, ken instrumental), dagiti tallo a gramatikal a bilang (agmaymaysa, ad-adu ngem maysa, ken dua) aken dagiti tallo a gramatikal a henero (maskulino, peminino, ken neuter). Dagiti dua a porma ket rumsua iti umuna ken maikadua a persona laeng ken maibagbaga kadagiti grupo ti iti dua.
Dagiti pangilasin, pangsandi ken (sagpaminsan) dagiti partikula ket maitunos iti antesendente a pangnagan iti kaso, bilang ken henero. Dagiti awan patinggana a berbo ket maitunos kadagiti suhetoda iti persona ken bilang.
Dagiti pangnagan ket adda kadagiti nadumaduma a deklinasion (nga adaan iti naun-uneg a pannakaipada iti Latin, Taga-ugma a Griego ken Sanskrito). Dagiti berbo ket addaan kadagiti siam a nangruna a kondiogasion (pito a napigsa ken dua a nakapsut), ken iti tunggal maysa ket dagiti nadumaduma a subtipo, ken dagiti dadduma pay a bassit a maipatinayon a kondiogasion ken bassit pay a di kadawyan a berbo. Ti nangruna a paggiddiatan manipud iti sabali a taga-ugma nga Indo-Europeano a sasao, a kas ti Latin, ket dagiti berbo ket mabalin a mapartuat kadagiti berbo kadagiti dua a panangipalabas , ken awan daytoy ti sintetiko a pasiba a boses.
Dagiti nota
[urnosen | urnosen ti taudan]- ^ Ti termino nga Anglo-Sahon ket nagbalin a mangitudo kadagiti amin a banag ti nasapa nga Ingles a paset ti panawen babaen ti maika-16 a siglo, a mangiraman ti pagsasao, kultura, ken tattao. Bayat a daytoy ket normal pay laeng a termino para kadagiti dua a naudi nga aspeto, ti pagsasao ket nangrugrugi a tinawtawagan iti Daan nga Ingles idi patingga ti maika-19 a siglo, a kas resulta ti immad-adu a napigsa nga anti-Hermaniko a nasionalismo iti Ingles a kagimongan idi tawtawen ti 1890 ken nasapa a tawtawen ti 1900. Ti pagsasao met ket nangrugrugi nga inus-usar dagiti Ingles nga eskolar, a nangay-ayat ti pannakaparang-ay ti moderno nga Ingles manipud iti paset ti panawen ti Anglo-Sahon aginggana iti Tengnga nga Ingles ken aginggana iti tatta nga aldaw. Nupay kasta adu dagiti mannurat nga agus-usar pay laeng ti termino nga Anglo-Sahon tapno mangitudo ti pagsasao.
Crystal, David (2003). The Cambridge Encyclopedia of the English Language. Cambridge University Press. ISBN 0-521-53033-4.
Dagiti akinruar a silpo
[urnosen | urnosen ti taudan]
Dagiti midia a mainaig iti Daan nga Ingles iti Wikimedia Commons