Vepsish - Wikipedia Jump to content

Vepsish

Ass Wikipedia.
Ludish
vepsän kel’
Goll er loayrt ayns Yn Roosh
Ard Karelia, Ingria, Queiggey Vologda, Volost Ashoonagh ny Vepsee
Earroo loayreyderyn +1,000 (2013)
Kynney çhengey Ooralagh
Staydys oikoil
Çhengey oikoil ayns gyn staydys oikoil
Staydys mynlagh oikoil ayns Coontit myr myn-çhengey ayns:
Pobblaght Karelia
Fo stiurey ec gyn stiureyder oikoil
Coadyn çhengey
ISO 639-1 gyn coad
ISO 639-2 fiu
ISO 639-3 vep
Vepsish

She çhengey Ooralagh jeh'n chynney Finnagh ta goll er loayrt ec ny Vepsee ee yn Vepsish (vepsän kel’, vepsän keli ny vepsä). Gollrish ny shuyr-hengaghyn elley, yn Innlynnish as y Charelish, t'ee screeuit sheese 'syn abbyrlhit Ladjynagh.

Rere ny staydraa Soveidjagh 'sy vlein 1989, ren 12,500 dooinney cur sheese orroosyn hene myr Vepsee, agh 'sy vlein 2013, cha row yn çhengey goll er loayrt agh ec beggan ny smoo na 1,000 dooinney.

Rere soiaghey ny deiney, ta'n çhengey rheynnit magh ayns tree abbyrt: y Vepsish Hwoaie (ec Logh Onega çheu yiass veih Petrozavodsk, as çheu hwoaie veih'n awin Svir, goaill stiagh eear-Volost Ashoonagh ny Vepsee), y Vepsish Veanagh (ayns ard Chaayr Pheddyr as ayns Queiggey Vologda), as y Vepsish Yiass (ayns ard Chaayr Pheddyr). Ta ny Vepsisheyryn hwoaie cur lüdikad ny lüdilaižed orroosyn hene.

Ta ny smoo na 350 paitçhey gynsaghey yn çhengey ayns queig scoill ashoonagh.

Grammeydys

[reagh | edit source]

She çhengey ghleiynagh ee yn Vepsish.

Ennym-ocklyn

[reagh | edit source]
Teks-lioar Soveidjagh da Vepsisheyryn va prentit ayns ny 1930yn.

Ta 23 case grammeydagh ayns 'sy Vepsish:

Case Unnaneagh Yl-rey
Ennymagh nado (shuyr 'sy leigh) nadod
Gienneydagh nadon nadoid'en ny nadoiden
Toyrtagh nadon, nado (ayns caseyn er lheh) nadod
Rheynnagh nadod nadoid
Ceaghlagh nadoks nadoikš
Abessagh nadota nadoita
Comitagh nadonke nadoidenke
Inessagh nados nadoiš
Elatagh nadospäi nadoišpäi
Illatagh nadoho nadoihe
Adessagh nadol nadoil
Gowaltagh nadolpäi nadoilpäi
Allatagh nadole nadoile
Essagh-Ynseydagh nadon nadoin
Prolatagh nadodme nadoidme
Faggyssagh I nadonno nadoidenno
Faggyssagh II nadonnoks nadoidennoks
Egressagh nadonnopäi nadoidennopäi
Çhiarrymagh I mechasai 'gys y cheyll' mecoihesai 'gys ny keylljyn'
Çhiarrymagh II nadolesai nadoilesai
Çhiarrymagh III noressai 'veih ny laaghyn aegey' --
Bishagh I mechapäi 'ayns troa yn cheyll' mecoihepäi 'ayns troa ny keylljyn'
Bishagh II nadolepäi nadoilepäi

Far-enmyn persoonagh

[reagh | edit source]

Ta bun Finn-Oogragh ec ny far-enmyn persoonagh:

Vepsish Gaelg
minä mee
sinä oo
hän eh/ee
shin
shiu
ad

Earrooyn

[reagh | edit source]
Number Veps
1 üks'
2 kaks'
3 koume
4 nell'
5 viž
6 kuz'
7 seičeme
8 kahesa
9 ühesa
10 kümne
11 üks'toštkümne
12 kaks'toštkümne
20 kaks'kümne
34 koumekümne nell'
100 sada
1000 tuha

Corys screeuee

[reagh | edit source]

Ta'n abbyrlhit noa-emshyragh bunnit er yn abbyrlhit Ladjynagh. Ta 29 lettyr ayn: 22 jeu veih'n vun-abbyrlhit Ladjynagh, shey as ad çheet magh ass ny bun-lettyryn Ladjynagh marish scarreydee, as she yn apostrophee y letter jerrinagh as eh shassoo er son y chleaoilys.

Lettyryn mooarey
A B C Č D E F G H I J K L M N O P R S Š Z Ž T U V Ü Ä Ö '
Lettyryn beggey
a b c č d e f g h i j k l m n o p r s š z ž t u v ü ä ö '

Sampleyr

[reagh | edit source]
Cowrey raaidey ayns Shyoltozero 'sy Rooshish as 'sy Vepsish.

Art 1 jeh Fogrey Co-Chadjin ny Kiartyn Deiney:

Kaik mehed sünduba joudajin i kohtaižin, ühtejiččin ičeze arvokahudes i oiktusiš. Heile om anttud mel’ i huiktusentund i heile tariž kožuda toine toiženke kut vel’l’kundad.[1]
(Gaelg: Ta dagh ooilley pheiagh ruggit seyr as corrym ayns ard-cheim as kiartyn. Ren Jee feoiltaghey resoon as cooinsheanse orroo as by chair daue ymmyrkey ry cheilley myr braaraghyn.)

Imraaghyn

[reagh | edit source]
Wikipedia
Ta Wikipedia ry-gheddyn ayns Vepsish foast
  1. "Mehen oiktuziden ühthine deklaracii" (PDF). Feddynit magh er 2010-05-15.