Lingua mirandesa

Mirandés
Falado en:	Portugal
Rexións:	concellos de Miranda do Douro e Vimioso
Total de falantes:	5.000 falantes (15.000 contando tamén os de segunda lingua)
Familia:	Indoeuropea; Itálica; Románica; Itálo-occidental; Occidental; Galo-ibérica; Ibero-románica; Ibero-occidental; Lingua asturleonesa; Mirandés
Status oficial
Lingua oficial de:	concello de Miranda do Douro (Lei n.º 7/99, de 29 de xaneiro de 1999)
Regulado por:	Anstituto de la Lhéngua Mirandesa
Códigos de lingua
ISO 639-1:	--
ISO 639-2:	mwl
ISO 639-3:	mwl
SIL:	MWL
Mapa
Status

Placa de identificación dunha rúa, ee Genísio, co nome da rúa en mirandés e en portugués.

Placa de información, na Igrexa de Miranda do Douro, co texto en mirandés.

A lingua mirandesa ou mirandés^[1] é unha lingua románica do grupo asturleonés, falada no norte da Península Ibérica. É falada no Portugal nororiental, por unhas quince mil persoas, concretamente na vila e nas aldeas do concello de Miranda do Douro e en tres aldeas máis do concello de Vimioso, nun espazo de 484 km², estendéndose a súa influencia por outras aldeas dos concellos de Vimioso, Mogadouro, Macedo de Cavaleiros e Braganza.

Características

O mirandés ten unha fonoloxía, morfoloxía e sintaxe distinta, e foi diferenciada polo menos dende a formación de Portugal (século XII). Ten as súas raíces do latín falado no norte da Península Ibérica. É un descendente da antiga lingua leonesa do norte da Iberia, o derradeiro remanente da antiga lingua do Reino de León, e atópase fortemente ligado á lingua leonesa moderna e á lingua asturiana. Porén, estas amálgamas do territorio español non afectaron o mirandés, o cal preserva distintas diferenzas lingüísticas tanto do portugués como do castelán. Tamén mantén unha forte ligazón co léxico dalgúns dialectos rexionais portugueses.

No século XIX, José Leite de Vasconcelos, describiuno como «a lingua das granxas, do traballo, do fogar e do amor entre os mirandeses». Dende 1986/87 a lingua ensínase aos estudantes entre os dez e once anos de idade, volvendo así a rexurdir.

Hoxe en día o mirandés retén pouco máis de 5.000 falantes (podéndose elevar o número até os 15.000 se contamos aos que a teñen como segunda lingua) nas aldeas do concello de Miranda do Douro e nalgunhas aldeas orientais no concello de Vimioso, aínda que se pode atopar influencia noutras aldeas do concello de Vimioso e nos Concellos de Mogadouro, Macedo de Cavaleiros e máis Braganza.

As principais diferenzas entre o mirandés (Portugal) e a lingua leonesa e asturiana (España) producíronse pola influencia da lingua dominante da rexión. O mirandés foi influenciado foneticamente e no seu léxico polo portugués, así como o leonés e o asturiano o foron polo castelán. Outra diferenza é que o mirandés e o leonés semellan ser moi conservadores, mentres o asturiano experimentou máis cambios. Estas linguas afírmanse como altamente relacionadas (especialmente o mirandés e o leonés, chamadas incluso co-linguas), sendo sen ningunha dúbida a mesma lingua no pasado.

As súas variantes dialectais

Existen tres variantes dialectais da lingua mirandesa:

O mirandés fronteirizo.
O mirandés central.
O mirandés sendinês.

A maioría dos falantes do mirandés tamén falan portugués, e incluso castelán algúns deles. Picote (Picuote) é a única aldea basicamente monolingüe en mirandés, espertando o interese baixo novos informes feitos sobre ela nun país que é monolingüe en portugués.

Notas

↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para mirandés.

Véxase tamén

Outros artigos

Ligazóns externas

Lingua e cultura mirandesa (en mirandés e portugués)

Este artigo sobre lingüística é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

[1] Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para mirandés.

[1]