Wikipedia:Artikuluen jabetza
Wikipediako orrialde eta artikulu guztiak kolaboratiboki editatzen ditu kolaboratzaile boluntarioen wikilarien komunitateak. Inork ez du eskubiderik, dena delakoa dela ere, artikulu jakin baten (edo horren edozein atalen) jabea balitz bezala jokatzeko. Artikulu baten gaia bera balitz ere, izan pertsona edo erakunde bat, pertsona edo erakunde hori ez da artikuluaren jabea, eta ez du artikuluak esan dezakeena edo esan ezin duena diktatzeko eskubiderik. Inork ez du artikulu bat mantentzeko ardura, ez artikuluaren subjektua ez artikuluen sortzailea, eta ezin da haren edukiaren arduraduntzat hartu.
Wikilari batzuk oso posesiboak dira proiektu honi eman dioten materialari dagokionean (izan kategoriak, txantiloiak, artikuluak, irudiak, saiakerak edo atariak), eta prest daude edozein arrotzengandik defendatzeko bezain urrun iristeko. Gauza bat da zuk zure jarraipen zerrendan mantentzen duzun artikulu batean interesa izatea; agian benetan aditua zara edo gaia asko axola zaizu. Baina zaintze lan horrek marra bat zeharkatzen badu, orduan gainezka egiten duzu. Artikulu batek jabea duela sinestea jendeak Wikipedian duen ohiko akatsa da.
Ezin duzu ekidin beste edozein pertsonak «zure» gauzak editatzea, Wikipediara gehitu ondoren. Edizio-orrian argi eta garbi adierazten denez:
| « | «Gorde orria» botoian klikatuz, Erabilera-baldintzak onartzen dituzu, eta zure ekarpena CC-BY-SA Aitortu-Partekatu Berdin 4.0 eta GFDL lizentziekin lagatzen duzu modu ezeztaezinean. | » |
Beste erabiltzaile batzuen aurka edizio-gerra batean ari bazara, zergatik ez duzu denboratxo bat hartzen edizio-prozesuan? Prozesutik ihes egiteak nahiko lasai ditzake gauzak. Begiratu iezaiozu berriro aste bat edo bi geroago. Norbaitek orri baten «jabetza» aldarrikatzen badu, artikuluari lotutako eztabaida-orrian aipatu dezakezu, beste erabiltzaileen laguntza eskatu, edo administratzaile bati laguntza eskatu.
Artikulu batean lan egiteak ez dizunez haren gaineko «jabetza» eskubiderik ematen, garrantzitsua da zure lankideen lana errespetatzea. Eduki-eskala handiko ezabaketak egiten direnean, bereziki wikilari bakar batek emandako edukia, garrantzitsua da kontuan hartzea ea posible den wikilariarekin lan eginez emaitza desiragarri bat lortzea, haren aurka beharrean, nahiz eta berak esan artikuluaren «jabea» dela.
Artikulu baten egile nagusia edo bakarra izateak ere ez dizu jabetza ematen, gainerako wikilarien ekarpen eta eztabaida guztiak ezeztatu ez badituzu, behintzat. Gaiarekin ohituta dauden eta iturri fidagarriak dituzten beste wikilariek artikulu horiek euren jarraipen-zerrendan sar ditzakete, eta beste batzuen edizioak eztabaidatu edo aldatu. Hori ere ez da jabetzearen baliokidea, besteen iritzi baliozkoak baztertzen ez baditu eta behar bezala justifikatuta badago.
Adibideak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Wikilari batek etengabe badu hurrengo adibideetan erakutsitakoaren antzeko portaera, orduan artikulu edo orrien jabetzaren inguruan arazoak egon daitezke:
Ekintzak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Wikilari batek sarri eztabaidatzen ditu maketazioari, irudien erabilerari eta artikulu jakin baten idazketari buruzko aldaketa txikienak ere. Argitaratzaileak edozein aldaketa berrikusteko eskubidea eska dezake, modu irekian edo inplizituan, artikuluari gehitzeko aukera izan baino lehen. (Horrek ez du barne hartzen artikuluaren koherentziaren ohiko mantentzea, hala nola ezarritako ortografia- edo zitazio-estiloen kontserbazioa).
- Wikilari batek artikulu batean egindako aldaketa justifikatuak desegiten ditu, denbora luzez artikuluaren bertsio zehatz bat mantentzeko.
- Wikilari batek aldaketa bat leheneratzen du, besterik gabe, «ez beharrezkotzat» jotzen duelako, aldaketa kaltegarria dela argudiatu gabe. Horren ondorioz, bi bertsio baliokideren artean, lehentasuna esleitzen zaio jabe baten bertsioari.
- Wikilari batek fede oneko aldaketa bat egiten du edizioaren laburpenik eman gabe, Wikipediaren politika eta gidalerro garrantzitsuenak, aurretiazko berrikuspen eta eztabaidak, iturri fidagarriak edo edizioak sartutako gramatika edo prosa arazo espezifikoak aipatuz. Horrelako leheneratzeak arrazoirik gabe egitea, etengabe eskatu zaionean azalpen bat ematea, wikilari horrek jabetza asumitzen duelako izan daiteke.
- Wikilari batek beste wikilari batzuen eztabaida-orrietan iruzkinak edo mezuak uzten ditu, ekarpen gehigarriak egiteko asmoak zapuzteko. Eztabaidak forma asko har ditzake; erabat negatiboa izan daiteke, mehatxuak eta irainak izan daitezke, askotan artikuluaren gaia erabat saihestuz. Beste muturrean, jabeak amore emanez trata ditzake beste wikilari batzuk, esanez bere ideiak interesgarriak direla eta, aldi berean, ez dutela artikulua editatzeko behar den gaiaren ezagutza sakonik.
- Wikilari batek edozein edizio leheneratzen du edizioaren laburpenean eraso pertsonal batekin.
Adierazpenak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Ondorengo baieztapenek, edozein testuingurutatik edo bestelako baieztapenetatik isolatuta ikusita, jabetza-portaera edo -motibaziorik adierazten ez badute ere, jabetza-portaera adierazten duen eredu baten parte izan daitezke. Setakeria temati eta presio gupidagaberen batekin batera gertatzen direnean, Wikipediaren politiketan oinarritu gabe, eta sarritan edizio-gerra bat barne hartzen dutenean, jabetzaren portaeraren adierazpen izan daitezke.
- «Artikulu hau editatzeko kualifikatuta zaude?» / «X edizio besterik ez duzu».
- «Nik sortu/idatzi nuen artikulu honen zatirik handiena». (horren ondorioz eskubideren bat edo estatusen bat dagoela aditzera emanez)
- «Gaian aditua naiz. Iradokizunen bat baduzu, mesedez, jarri eztabaida orrian eta berrikusiko dut.»
- «Mesedez, ez egin aldaketa gehiago nire/gure onespenik gabe».
- «Mesedez, argitu lehenengo X WikiProiektuko kideekin».
- «Artikuluan ez dut ezer txarrik ikusten eta ez dago ezer aldatzeko beharrik inondik inora».
- «Ez duzu lehenago artikuluan edo eztabaida orrian aldaketarik egin».
- «Nire lan gogorra bandalizatzen ari zara».