Entziklopedista

Entziklopedista terminoa normalean ezagutza maite duen talde bat izendatzeko erabiltzen da, filosofo frantsesak (gehienak) (zientzialariak, medikuak, juristak, hizkuntzalariak, teologoak, artistak) XVIII. mendean Encyclopédie ou Dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers ekoizpenean kolaboratu zutenak Denis Dideroten zuzendaritzapean. Entziklopedia bat idazten laguntzen duten pertsonentzako termino orokor gisa ere erabil daiteke.

Diderot eta d'Alembert-en Entziklopedia

Entziklopedia lan kolektiboa zen, ez bakarrik Diderot eta D´Alembert-en lanetatik eratorria. Bien asmo totalizatzaileak dokumentu eta sintesi ahalegin bat suposatzen zuen, isolatutako pertsona gutxi batzuek egin ezin izan zutena. Lanbide askotariko 160 lagunek osatutako talde oso batek lankidetzan aritu zen Entziklopedian, hala nola literaturak, zientzialariak, artistak, magistratuak, teologoak, nobleak eta artisauak les encyclopédistes izenez ezagutzen zirenak. Diderotek, bere lanaren Entziklopedia artikuluan, honela deskribatzen ditu: norberak bere lanaz arduratuta eta gizateriaren interes orokorrak eta elkarrekiko onberatasun sentimenduak bakarrik elkartuta.

Entziklopedista aipagarriak

Denis Diderot - argitaratzaile nagusia; ekonomia, arte mekanikoak, filosofia, politika eta erlijioa besteak beste.
Jean le Rond d'Alembert - argitaratzailea; zientzia (batez ere matematika), gai garaikideak, filosofia eta erlijioa, besteak beste.
André Le Breton - argitaratzailea; tinta elementua
Louis Jean Marie Daubenton - Natura-historia
Paul Henri Thiry d'Holbach - Zientziak, (Kimika, mineralogia), metalurgia, politika eta erlijioa, besteak beste.
Louis de Jaucourt - ekonomia, literatura, medikuntza eta politika, besteak beste. 17.288 artikulurekin gehien lagundu zuen entziklopedista izan zen, hau da, batez beste egunean 8 artikulu 1759 eta 1765 urteen artean.
Jean-Jacques Rousseau - musika, teoria politikoa.
Anne Robert Jacques Turgot, Launeko baroia - ekonomia, etimologia, filosofia eta fisika.
Voltaire - historia, literatura eta filosofia.
Montesquieu - gustu artikuluaren zati bat (frantsesez "goût")
François Quesnay - Nekazari eta aleak .

Entziklopedisten zerrenda ez da zehatza

Jatorrizko Encylopédie-k 28 liburuki ditu, 71.818 artikulu eta 3.129 ilustrazio dituena.

Ezezaguna da Entziklopediako artikuluen erdia baino gehiagoren egiletza. Diderot-ek eta d'Alembert-ek sarritan eta hainbat liburukiko hitzaurretan (avertissements) aipatu zituzten egileak. Frantsesezko Wikitekako entziklopediaren edizioan egile bakoitzaren artikuluen zerrenda ikus daiteke esteka honetan.

Baziren beren ekarpena (edo horietako batzuk) beren anonimotasuna gordetzeko egilearen izenik gabe geratzea nahi zuten egileak.

Chambers aipatzen den 11.000 sarrera inguru daude (Cyclopaedia). Sarrera hauek ingelesetik itzuli besterik ez dira egiten (kasu horretan ez daude sinatuta) edo egokitu edo zuzentzen dira Entziklopedian sartuta, eta kasu hauetan sarrera laguntzaileetako batek sinatu ohi du.

Koordinatzaileekin izandako eztabaidengatik edo izen bera entziklopediarekin lotzeko arazoengatik entziklopedian laguntzeari utzi zioten laguntzaileak ere izan ziren.

Hainbat kasutan sinatu gabeko artikulu batzuen egiletza jakin ahal izan da. Oro har, entziklopedian agertu aurretik argitaratutako testuak dira edo laguntzaileen ondorengo argitalpenetan agertu dira. Beste kasu batzuetan, laguntzaile edo editoreen eskuizkribuak edo oharrak aurkitu dira.

Entziklopediaren edizio kritiko digitalizatu eta kolaboratiboak (ENCCRE, Édition Numérique Collaborative et CRitique de l'Encyclopédie, de la Academie de Sciences de France) laguntzaileei eta haien ekarpenei buruzko azken datuak biltzen ditu. Egileak eta ekarpenak ENCCRE-n egiaztatzeko lana Frank A. Kafker-en artikulu bitan argitaratuta dago bereziki.

Kanpo estekak

Datuak: Q744738
Multimedia: Encyclopedists / Q744738