Sèrb-Cruàt - Wikipedia Vai al contenuto

Sèrb-Cruàt

Da Wikipedia.

C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś Emiliàn

I pòst dl'ex Jugoślàvia in du a s dascór al Sèrb-Cruàt (in blù e minca in celèst)
Stat in du a s dróa al Sèrb (in śal) e al Cruàt (in celèst)
Mapa dal léngui ślavi


«
Sva ljudska bića rađaju se slobodna i jednaka u dostojanstvu i pravima. Ona su obdarena razumom i sviješću i trebaju jedna prema drugima postupati u duhu bratstva.»
«
Tut i èsar umaṅ i nàsan lìbar, cumpàgn in di dirìt e dégn a la stésa manéra. I gh'àṅ la raśòṅ e 'l giudìsi e i gh'aṅ da cumpurtàr-as da fradèi 'l un cun c'l àtar.»
(MUD)


Al Sèrb-Cruàt (da lōr ciamâ srpskohrvatski/српскохрватски) 'l è na léngua ślava dal grup meridiunàl ch'a s dascór, insém a 'l Muntenegrèṅ e a 'l Buśnìac, in di paéś nâ da l'èx Jugoślàvia in du l'éra qvéla uficiàla. Par di mutìṿ pulìtic adès a s preferìs divid'r-al in dū: al Sèrb (ch'al dróa al létri dal cirìlic) e al Cruàt (ch'al dróa al létri dal Latìn cun in piò di diacrìtic) ma i èṅ dū léngui ch'i s davśìnan dimóndi.

Funéma

Al Sèrb-Cruàt al dróa sinc dal sèt vucàli d'l Itagliàn e dal Miranduléś. I gh càlan quéli saràdi (e e o). Cuma par 'l Emigliàn, i pōl'n èsar curti o lunghi.

Davànti In dal mèś Dadrē
Élti (saràdi) i u
In sal bas (vèrti minga dal tut) ε ɔ
Basi (vèrti) a

Al cunsunànti invéci i èṅ qvisti chè 'd sóta:

Létra latìna Létra cirìlica IPA Eśèmpi
b б /b/ bèl
c ц /ts/ tsévad
č ч /tʃ/ bicér • cuć
ć ћ /tɕ/ la n gh'è minga in emigliàṅ e gnanc in itagliàṅ. La s davśìna dimóndi a la C ad bicér. Scólt'la chè
d д /d/ dóna
џ /dʒ/ gèra • maǵ
đ ђ /dʑ/ la n gh'è minga in emigliàṅ e gnanc in itagliàṅ. La s davśìna dimóndi a la G ad gèra. Scólt'la chè
f ф /f/ frust
g г /ɡ/ gróp
h х /x/ la n gh'è minga in emigliàṅ e gnanc in itagliàṅ. (DE) Kuchen. Scólt'la chè
j ј /j/ jutàr
k к /k/ cóa
l л /l/ lùstar
lj љ /ʎ/ emìglia
m м /m/ mnar
n н /n/ nis
nj њ /ɲ/ gnanc
p п /p/ plinga
r р /r/ rója
s с /s/ spàj
š ш /ʃ/ (IT) sciocco
t т /t/ tulér
v в /ʋ/ la n gh'è minga in emigliàṅ e gnanc in itagliàṅ. La s davśìna dimóndi a la V ad viàś. Scólt'la chè
z з /z/ śéndar
ž ж /ʒ/ (IT) garage

Difarénsi

A part 'l alfabét, al Sèrb e al Cruàt i gh'àn'n anc dagl'atri difarénsi:

  • Difarénsi in dal mantgnìr dal paròli sui - al Cruàt in gènar al s impéggna da piò par catàr dal paròli sui sénsa andàr in prèst: S.→fudbal • C.→nogomet (E.→śōg dal balòṅ • I.→calcio); S.→avion • C.→zrakoplov (E.→aparéć • I.→aereo);
  • Difarénsi in dla gramàtica - Quànd a gh'è da butàr śò dal fraśi cun di vérub servìi, al Cruàt al dróa al custrusiòṅ cun 'l infinî a difarénsa dal Sèrub e dal Buśnìac ch'i gh métan dèntar la parulìna da ch'la vōl dir che. In Itagliàn la và bèṅ sōl la manéra cruàta, invéci da 'l nòstri bandi a i psém druàr tut i dū: S.→Moram da radim (E.→a gh'ò ch'a lavōr • I.→devo che lavoro) • C.→Moram raditi (E.→a gh'ò da lauràr • I.→devo lavorare); S.→Želim da vas informišem/obavestim (E.→a vrév ch'a t al dig • I.→vorrei che la informo) • C.→Želim vas informirati/obavijestiti (E.→a a vrév dir-t-al • I.→vorrei informarla);
  • Difarénsi in dal paròli - soquànti paròli i èṅ difarénti: S.→makaze • C.→ nožice/škare (E.→fòrbśi • I.→forbici); S.→pantalone • C.→hlače (E.→braghi • I.→pantaloni); S.→pasulj • C.→grah (E.→faśōl • I.→fagiolo); S.→hleb • C.→kruh (E.→paṅ • I.→pane); S.→peškir • C.→ručnik (E.→sugamàṅ • I.→asciugamano);
  • Difarénsi in dal gènar masć/fémna: S.→minut (m) • C.→minuta (f) (E.→minùt • I.→minuto); S.→planeta (f) • C.→planet (m) (E.→pianéda • I.→pianeta);