Ίντο

Ido Ίντο
Ομιλείται σε:	Χώρες της Ευρώπης κυρίως
Ομιλητές:	μεταξύ 2000-5000
Κατάταξη:
Ταξινόμηση:	Τεχνητή γλώσσα   Διεθνής τεχνητή γλώσσα    Ίντο
Kατάσταση
Επίσημη γλώσσα:	ΟΧΙ
Ρυθμιστής:	Ένωση για την Διεθνή γλώσσα Ίντο
Κώδικες γλώσσας
ISO 639-1	io
ISO 639-2/Β	ido
ISO 639-3	ido
SIL

Η Ίντο (λατινικά: Ido) είναι μια τεχνητή γλώσσα που δημιουργήθηκε με στόχο να καταστεί παγκοσμίως δεύτερη γλώσσα για ομιλητές με διαφορετικές γλωσσικές καταβολές, ως μια γλώσσα ευκολότερη στην εκμάθηση από τις εθνικές γλώσσες. Σε αντίθεση με τα αγγλικά, που είναι μια φυσική και εν πολλοίς ακανόνιστη (με πολλούς ανώμαλους τύπους) γλώσσα, η Ίντο έχει σχεδιαστεί ειδικά για γραμματική, ορθογραφική, και λεξικογραφική ομοιομορφία, και για να μην ευνοηθεί κανένας που ενδεχομένως σε άλλη περίπτωση να ήταν ευνοημένος από την κατάσταση λόγω της άνεσης με την μητρική του γλώσσα. Με αυτήν την έννοια, η Ίντο έχει ταξινομηθεί ως μια συνειδητά κατασκευασμένη Διεθνής βοηθητική γλώσσα (conIAL). Πολλά άλλα εγχειρήματα αναθεώρησης εμφανίστηκαν μετά την Ίντο: παραδείγματα όπως η Οξιντένταλ και η Νόβιαλ εμφανίστηκαν μετά, αλλά τα αποτελέσματά τους παραμένουν ακαθόριστα. Σήμερα, η Ίντο είναι μια από τις τρεις βοηθητικές γλώσσες (μαζί με την Εσπεράντο και την Ιντερλίνγκουα) με ένα σημαντικό σώμα κειμένων και μια σχετικά μεγάλη βάση ομιλητών.

Αναπτύχθηκε στις αρχές του 1900, και διατηρεί μια σημαντική υποστήριξη σήμερα, κυρίως στην Ευρώπη. Βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην Εσπεράντο. Εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1907 ως αποτέλεσμα της επιθυμίας για αναθεώρηση θεωρούμενων ατελειών της Εσπεράντο που κάποιοι υποστηρικτές της πίστευαν ότι αποτελούν εμπόδιο για την διάδοσή της ως μια εύκολη στην εκμάθηση 2η γλώσσα.

Τα ίχνη του ονόματος της γλώσσας εντοπίζονται στην λέξη ido, που προέρχεται από τα Εσπεράντο και σημαίνει "τέκνο", από την στιγμή που η γλώσσα ήταν "γέννημα" της Εσπεράντο.

Η Ίντο χρησιμοποιεί τα 26 Λατινικά γράμματα που χρησιμοποιούνται και στο Αγγλικό αλφάβητο χωρίς την χρήση διακριτικών σημείων. Κι ενώ είναι πλήρως μορφολογικά ομοιόμορφη, η Ίντο ομοιάζει προς τις Ρομανικές γλώσσες στην εμφάνισή της και μερικές φορές εκλαμβάνεται ως Ιταλική ή Ισπανική με την πρώτη ματιά. Η Ίντο σε μεγάλο βαθμό είναι κατανοητή από εκείνους που έχουν μελετήσει την Εσπεράντο, αν και υπάρχουν συγκεκριμένες διαφορές στην παραγωγή των λέξεων, στην γραμματική και την γραμματική λειτουργία των λέξεων, γεγονός που την κάνει κάτι περισσότερο από ένα αναθεωρητικό εγχείρημα της Εσπεράντο. Με αυτήν την έννοια, η Ίντο μπορεί να σταθεί από μόνη της.

Μετά από την καθιέρωσή της, η Ίντο κέρδισε την υποστήριξη (εκτιμήσεις γενικά την υπολογίζουν γύρω στο 20%) από μέλη που ανήκαν στην κοινότητα της Εσπεράντο εκείνη την εποχή, αλλά μετά από τον ξαφνικό θάνατο το 1914 ενός από τα πιο σημαντικά μέλη της, του Λουί Κουτυρά (Louis Couturat), έχασε σε δημοφιλία. Υπήρχαν δύο λόγοι γι΄αυτό: εν πρώτοις, ήταν η ανάδυση περαιτέρω σχισμάτων που πήγαζε από τα ανταγωνιστικά αναθεωρητικά εγχειρήματα. Και κατά δεύτερον, η γενική έλλειψη αναγνώρισης της Ίντο ως υποψήφιας για μια διεθνή γλώσσα. Τα εμπόδια αυτά εξασθένησαν το κίνημα μέχρι την ανάπτυξη του Διαδικτύου, όποτε ξεκίνησε να κερδίζει πάλι την προγενέστερη ικανότητά της για ανάπτυξη.

Ιστορία

Φωτογραφία από το Διεθνές Συνέδριο της Ίντο στο Ντεσάου, της Γερμανίας, το 1922.

Η ιδέα για μια παγκόσμια δεύτερη γλώσσα δεν είναι νέα, και οι τεχνητές γλώσσες δεν είναι πρόσφατο φαινόμενο. Η πρώτη γνωστή τεχνητή γλώσσα δημιουργήθηκε τον 12ο αιώνα από την αγία  Χιλντεργκάρντ φον Μπίνγκεν υπό την ονομασία Λίνγκουα Ιγκνότα. Αλλά η ιδέα αυτή δεν διαδόθηκε μαζικά μέχρι που τον 19ο αιώνα δημιουργήθηκε η γλώσσα Βολαπιούκ, το 1879 από τον Γερμανό καθολικό ιερέα Γιόχαν Μάρτιν Σλέϋερ. Η Βολαπιούκ ήταν δημοφιλής για ένα διάστημα και προφανώς είχε αποκτήσει μερικές χιλιάδες χρήστες, αλλά αργότερα ατόνησε εξαιτίας της επιρροής της Εσπεράντο, η οποία γεννήθηκε από τον Λουδοβίκο Λάζαρο Ζαμένχοφ και το βιβλίο του Unua Libro το 1887. Η απλή γραμματική της και το ομοιόμορφο λεξιλόγιο της Εσπεράντο προσέλκυσε πολλούς και η δημοφιλία της αυξήθηκε γρήγορα. Το πρώτο Παγκόσμιο Συνέδριο για την Εσπεράντο έγινε το 1905. Ωστόσο, κάποιες φωνές μέσα από την ίδια την κοινότητα της Εσπεράντο θεωρούσαν ότι η γλώσσα θα πρέπει να υποστεί μεγαλύτερες αναθεωρήσεις πριν να επιλεγεί ως μια οικουμενική δεύτερη γλώσσα. Ήταν εκείνη την εποχή που ο Κουτουράτ σχημάτισε την Αντιπροσωπεία για την υιοθέτηση μιας Διεθνούς Βοηθητικής Γλώσσας.

Η Αντιπροσωπεία αυτήν υπέβαλλε επίσημη αίτηση προς την Διεθνή Ένωση των Ακαδημιών στην Βιέννη να επιλέξει μια διεθνή γλώσσα. Η αίτηση αυτή απορρίφθηκε τον Μάϊο του 1907. Η Αντιπροσωπεία τότε αποφάσισε να συνεδριάσει ως Επιτροπή στο Παρίσι τον Οκτώβριο του 1907 για να συζητήσει την υιοθέτηση μιας πρότυπης διεθνούς γλώσσας μεταξύ των διαφόρων ανταγωνιστών που είχαν επινοηθεί μέχρι τότε. Σύμφωνα με τα Πρακτικά της Επιτροπής, αποφασίστηκε ότι καμία γλώσσα δεν θα ήταν πλήρως αποδεκτή, αν και η Εσπεράντο θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή "υπό τον όρο ότι μια σειρά τροποποιήσεις θα πραγματοποιηθούν από την μόνιμη Επιτροπή προς την κατεύθυνση που έχει προσδιοριστεί από τα συμπεράσματα της Έκθεσης των Γραμματέων (του Κουτουράτ και του Λέοπολντ Λεάου) και από το εγχείρησμα της Ίντο." Αυτό το ανώνυμο εγχείρημα της Ίντο προτάθηκε αργότερα να αναθεωρηθεί από τον Κουτουράτ με κάποια βοήθεια από τον εκπρόσωπο της Εσπράντο στην Επιτροπή, τον Λουίς ντε Μποφρόν. Ο Μποφρόν είχε ο ίδιος υποστηρίξει την αναθεώρηση της Εσπεράντο πριν να επιλεγεί από την Αντιπροσωπεία. Το γεγονός του "προσηλυτισμού" του στο στρατόπεδο της Ίντο , ενόψει της παρουσίασης αυτής της γλώσσας, ήταν επομένως συνεπής με τις προηγούμενες θέσεις του.

Νεότεροι υποστηρικτές της Εσπεράντο τείναν να αντιστέκονται στις αναθεωρήσεις, και ο δημιουργός της Ζάμενχοφ, σέβονταν την κρίση τους. Πολλές από τις αναθεωρήσεις που υιοθετήθηκαν από την Ίντο είχαν προταθεί κατά καιρούς από τον ίδιο τον Ζάμενχοφ, ειδικά το 1894 όταν αυτός πρότεινε την εξάλειψη των τονισμένων χαρακτήρων και της αιτιατικής πτώσης (αναφερόμενος σε αυτήν σαν σε κάτι περιττό ), και αλλάζοντας τον πληθυντικό σε ένα ιταλίζον -i, και αντικαθιστώντας τον πίνακα των συγκριτικών των επιθέτων με περισσότερο Λατινικές λέξεις. Η παράδοση να διατηρηθούν οι βασικοί κανόνες της Εσπεράντο σταθεροί παραμένει μέχρι σήμερα.

Ο Κουτουράτ, ο οποίος ήταν ο κύριος υποστηρικτής της Ίντο σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό ατύχημα το 1914, το οποίο, μαζί με τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, αποτέλεσε ένα σοβαρό πλήγμα για το κίνημα της Ίντο. Αν και το κίνημα ανέκαμψε μέχρι ενός σημείου στην μεταπολεμική περίοδο που αμέσως ακολούθησε, το συνολικό κίνημα των διεθνών γλωσσών βαλακανιοποιήθηκε. Με την δημοσίευση μιας ακόμα εξευρωπαϊσμένης τεχνητής γλώσσας, της Οξιντένταλ, το 1922, η Ίντο περιέπεσε σε παρακμή. Το κίνημα της Ίντο έχασε την πλειονότητα των περιοδικών που δημοσίευε τον επόμενο χρόνο και η αποσκίρτηση του πιο ισχυρού πνευματικού της υποστηρικτή, του Δανού γλωσσολόγου Όττο Γιέσπερσεν, που έγινε το 1928 με την ευκαιρία της δημοσίευσης της δικής του τεχνητής γλώσσας Νόβιαλ, έδειχνε εκείνη την στιγμή να προμηνύει ένα τέλος.

Μερικοί παρατηρητές αποδίδουν την υποχώρηση της Ίντο στον υβριδικό της χαρακτήρα – ως ένα εν μέρει αναθεωρητικό εγχείρημα της Εσπεράντο. Από την άποψη αυτή, μόλις έγινε σαφές ότι η Ίντο ούτε θα αντικαθιστούσε την Εσπεράντο ούτε θα γινόταν αποδεκτή από την κοινότητα αυτή, πολλοί είδαν τα εσπαραντικά χαρακτηριστικά της ως ένα ανώφελο εξοπλισμό και μετακινήθηκαν προς πιο νατουραλιστικά εγχειρήματα. Από την άλλη όσοι τα ενέκριναν είχαν την τάση να επιστρέψουν στην ευρύτερη κοινότητα της Εσπεράντο.

Η παρακμή της Ίντο επιβραδύνθηκε στην δεκαετία του 1930, και το κίνημα αποτελούσε ακόμα μια σημαντική δύναμη στην διαγλωσσολογία στην διάρκεια της μακράς κυοφορίας του εγχειρήματος της Διεθνούς Ένωσης Βοηθητικών Γλωσσών (IALA). Όπως και με την Οξιντένταλ, πολλοί υποστηρικτές της Ίντο έλπιζαν ότι η IALA θα δημιουργούσε μια γλώσσα σχετικά κοντά στις δικές τους προτιμήσεις. Στο τέλος, η ριζοσπαστικά νατουραλιστική Ιντερλίνγκουα ήταν ακόμα πιο μακρυά στην Ίντο απ΄ότι η Οξιντένταλ, και σε αντίθεση με την τελευταία δεν υπήρχαν σοβαρές μετακινήσεις από τους υποστηρικτές της Ίντο προς την νέα γλώσσα.

Η επιβίωση της Ίντο στην διάρκεια αυτής της περιόδου υποβοηθήθηκε από τους οικονομικούς πόρους που είχαν συγκεντρωθεί στην ακμή της (π.χ., ο χημικός Βίλχελμ Όστβαλντ δώρισε τα έσοδα από το Βραβείο Νόμπελ του 1909 σε έναν οργανισμό της Ίντο).

Η γλώσσα διαθέτει ακόμα ενεργούς ομιλητές σήμερα, και το Διαδίκτυο πυροδότησε μια ανανέωση του ενδιαφέροντος για την γλώσσα τα τελευταία χρόνια. Οι εκτιμήσεις για τον αριθμό των ομιλητών κυμαίνονται από 2000 έως 5000. Συγκριτικά, η Εσπεράντο έχει τουλάχιστον 100,000 (ενώ η ευρέως παρατεθείσα εκτίμηση του Σίδνεϊ Σ. Κάλμπερτ για 1.6 εκατομμύρια ομιλητές είναι αμφισβητήσιμη).

Ο Ότο Γιέσπερσεν, ο οποίος ήταν παρών κατά την διάρκεια των δεκαήμερων συζητήσεων την Επιτροπής στο Παρίσι και αργότερα υπηρέτησε ως μέλος της μόνιμης Επιτροπής, έγραψε μια ιστορία για την Ίντο.

Παραπομπές

Σελίδες στα Ίντο και ιστότοποι για την εκμάθηση της γλώσσας

• Απλό Ίντο-Αγγλικό λεξικό είναι το Elektronala multilinguala dicionario de la linguo Ido
• "Ίντο για όλους", ένα μάθημα για αγγλόφωνους, μπορεί να βρεθεί σε μορφή pdf στο https://web.archive.org/web/20110725111934/http://idomondo.org/nova-skolo.zip . Μια επιμέρους μετάφραση στα Γαλλικά μπορείτε να βρείτε στο http://www.ido-vivo.info/Francaidokurso/ . MP3 αρχεία για τα μαθήματα 1–7 μπορείτε να βρείτε στο https://web.archive.org/web/20051124202227/http://www.iolairweb.co.uk/ido/idoforall.htm .
• Parolez Ido: Δοκιμαστική έκδοση ενός κοινωνικού δικτύου σε Ίντο
• Publikaji, δημοσιευμένο υλικό σε Ίντο
• Πολύγλωσσα και εξειδικευμένα λεξικά
• Kompleta Gramatiko Detaloza di la Linguo Internaciona Ido (PDF), in HTML, again in HTML
• Αρχεία MP3 μπορείτε επίσης να βρείτε στο Radio Idia Internaciona.
• Πολύ περισσότερες πληροφορίες για την Ίντο μπορείτε να βρείτε στην Ido Βικιπαίδεια.
• Ekofin, ένα blog γραμμένο σε Ίντο που ασχολείται με οικονομικά θέματα.
• Dyer Dictionary - the entire Dyer Ido-English/English-Ido Dictionary online
• Webster's Ido-English Dictionary