Iršćina
| an Ghaeilge Gaeilge na hÉirean Iršćina | ||
| kraje | Irska, Pódpołnocna Irska, Europska unija, Wjelika Britaniska, USA | |
| powědarje | 70 000 ako prědna rěc, ako druga 1,6 mil. (nimska wikipedija) | |
| znamjenja a klasifikacija | ||
|---|---|---|
| klasifikacija | indoeuropske rěcy
| |
| pismiki | łatyński alfabet | |
| oficielny status | ||
| oficielna rěc | Europska unija, Irska | |
| rěcne kody | ||
| ISO 639-1: |
ga | |
| ISO 639-2: |
gle | |
| ISO 639-3 (SIL): |
gle | |
| Wikipedija | ||
| Kórta | ||
| ||
| Źinsajšne rozšyrjenje iršćiny ako prědna rěc (Gaeltacht) | ||
Iršćina an Ghaeilge (nó Gaeilge na hÉirean) jo keltiska rěc, kótaraž jo wužywana ako oficielna rěc w Irskej. Wóna słuša teke k indoeuropskim rěcam.
Iršćina w zjawnosći, medijach a šulach
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Oficielne tofle (na pśikład městow, jsow abo drogow) w Irskej njejsu jano w engelšćinje, ale teke w iršćinje. Na teritoriumje Gaeltacht su wóni jano w iršćinje. To jo teke tak z dokumentami. Mimo Gaeltachta su dwójorěcne, ale w Gaeltachśe su wóni w iršćinje.
W iršćinje dajo teke někotare rozgłosowe sćelaki (Raidió na Gaeltachta (statny), Raidió na Life (priwatny, Dublin)), jaden telewizijny sćelak (TG4, zachopjeńk TnaG, Teilifís na Gaeilge) ze sedłom w Baile na hAbhann, teke někotare periodikumy, atd. Dajo na pśikład tyźenik Foinse („Žrědło“) a su teke wšakorake kulturne a literarne casopise, teke casopis za źiśi Nós. We wětšynje knigłarnjow dajo irske knigły.
We wšyknych statnych šulach Irskeje jo iršćina obligatoriski pśedmjat, druge pśedmjaty su zwětšego w engelšćinje. Dajo licbu šulow, kótarež pomjenjuju se Gaelscoileanna, w kótarychž iršćina jo wuwucowańska rěc za wšykne pśedmjaty. Wukniki muse iršćinu wuknuś, ale muse jich znajobnosći rědko napšawdu dopokazaś. Jano gaž kśě źěłaś we wěstych powołanjach w statnej słužbje abo na collegach Narodneje uniwersity muse wótzamknjone wukubłanje Leaving Certificate w pśedmjaśe iršćina pśedpołožyś.
Literatura
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]- Thomas F. Caldas, Clemens Schleicher: Wörterbuch Irisch-Deutsch. Helmut Buske, Hamburg 1999, ISBN 3-87548-124-0
- Mícheál Ó Siadhail: Modern Irish: Grammatical structure and dialectal variation. Cambridge University Press 1989, ISBN 0-521-37147-3.
- Mícheál Ó Siadhail: Lehrbuch der irischen Sprache. Helmut Buske, Hamburg 2004, ISBN 3-87548-348-0
- Arne Ambros: Sláinte! Irisch-Lehrbuch für den Selbstunterricht. Wiesbaden 2006, ISBN 3-89500-512-6
Bulgaŕšćina | Češćina | Dańšćina | Engelšćina | Estnišćina | Finšćina | Francojšćina | Grichišćina |Hungoršćina | Iršćina | Italšćina | Letišćina | Litawšćina | Maltezišćina | Nimska rěc | Nižozemšćina | Pólšćina | Portugišćina | Rumunšćina | Słowakšćina | Słowjeńšćina | Špańšćina | Šwedšćina