Eratosthenes

Krogit e-barzh !
Un danvez pennad eo ar pennad-mañ ha labour zo d'ober c'hoazh a-raok e beurechuiñ.
Gallout a rit skoazellañ Wikipedia dre glokaat anezhañ. 

• Ma klaskit Eratosthenes, an oligark a gemeras ar galloud en Aten goude brezel Peloponnez gwelout ar pennad Tregont Mac'homer Aten.

Eratosthenes

den

Reizh pe jener	paotr
Anv e yezh-vamm an den	Ἐρατοσθένης ὁ Κυρηναῖος
Anv ganedigezh	Ἐρατοσθένης
Anv-bihan	Eratosthenis
Deiziad ganedigezh	276 BCE
Lec'h ganedigezh	Kyrene
Deiziad ar marv	194 BCE
Lec'h ar marv	Aleksandria
Yezhoù komzet pe skrivet	henc'hresianeg
Yezh implijet dre skrid	henc'hresianeg
Tachenn labour	mentoniezh, damkaniezh an niveroù, douaroniezh
Implijer	Levraoueg Aleksandria
Karg	head of the Library of Alexandria
Studier	Ptolemy IV Philopator
Bet studier da	Ariston of Chios, Zeno of Citium, Arcesilaus, Kallimac'hos, Lysanias of Cyrene
Oberenn heverk	sieve of Eratosthenes, Catasterismi
Prantad	Marevezh hellenadek
Statud e wirioù aozer	Ar gwirioù aozer ne dalvezont ket ken

Poltred Eratosthenes.

Eratosthenes (Ἐρατοσθένης / Eratosthénês e gregach) a oa ur steredoniour, douaroniour, prederour, ha matematikour gresian eus an III^e kantved kt JK, ganet war-dro 276 e Kyrene (hiziv Shahat e Libia), ha marvet en Aleksandria, en Egipt, war-dro 194 kent JK. diskibl e voe da Ariston C'hios.

E penn Levraoueg Aleksandria e voe anvet war-dro 240 kent JK war c'houlenn ar faraon Ptolemaios III, hag e kelennas danvez d'e vab. Sot gant studi ar stered e oa. Hervez Suidas en em lezas da vervel gant an naon, goude ma oa deuet da vout dall rak n'halle ket sellout ouzh ar stered ken.

Brudet-tre eo evit bezañ bet an hini gentañ da vezañ deuet a-benn da jediñ trohed an Douar.

Muzuliañ trohed an Douar

Muzuliet tapet en Aleksandria (A) ha Swenet (S).

Eratosthenes eo an den kentañ anveet en Istor en doa roet deomp muzul trohed an Douar gant ur resister piz. N'en doa ket bet ezhomm da vont er-maez eus Egipt d'ober se. Gouzout a rae pegoulz e oa savet an heol er penn uhellañ da greisteiz, en ur gêr anvet Swenet en egipteg (Syene e gregach; Aswan bremañ) a zo lec'hiet war Trovan ar C'hrank. Neuze 'ta d'an eur resis-se e oa dik an Heol er zenit (neinboent), a-blom a-us d'e benn eta (kontet e vez en doa gwiriet an dra-se dre sellet piz ouzh skeudenn an heol, barzh ur puñs don. A-benn gwiriañ e vartezeadenn en doa kadarnaet anezhi oc'h adober hevelep taol arnod ur bloavezh goude, evit bezañ peursur). Gouzout a ouie ivez e oa Aleksandria ar c'horn sevel eus an Heol an 1/50 eus ur c'helc'h leun (7°12 eta) er su d'ar zenit d'ar memes poent. Gouzout a rae ivez e oa Swenet dik er su da Aleksandria, 500 stad alehont, pezh a ra war-dro 800 km. Jediñ a reas e rae pep derez 700 stad, ar pezh a rae 252 000 stad. Soñjal a reer en doa muzuliet gant ar stad egiptat (e-tro 157.5 m) ar pezh a ra 39 375 km, ar pezh a oa gwall dost d'ar wirionez, ma kaver 40075,02 km hiriv an deiz. Diazezoù an drigonometriezh eo, implijet kenañ e vez evit ar c'heodeziezh.

Matematik

Savet en doa un doare kael, anver "krouer", evit kavout an niveroù kentael.

• Gwelet amañ [1].

Kavadennoù all

Jedet en devoa ivez stou ahel an Douar war-bouez un derez. Abalamour d'ar stou-se ez eus koulzioù-amzer war an Douar (nevezamzer, hañv, diskaramzer, goañv). Kavet en doa ivez e pade ar bloavezh 365¼ devezh hag e vefe neuze ret ouzhpennañ un devezh bep pevar bloaz, ar pezh na voe lakaet e pleustr nemet daou gantved war-lerc'h gant Julius Caesar.

E anv roet

• Ur c'hrater war al Loar a zo bet anvet Erathostenes
• ur marevezh geologel eus al Loar a zo bet anvet Eratostenian