Idioma iñupiaq

Iñupiaq 'Iñupiaq'
Faláu en	Estaos Xuníos
Rexón	Alaska
Falantes	3500
Familia	Esquimo-aleutianu Inupiaq
Estatus oficial
Oficial en	Nengún país
Reguláu por	Nun ta reguláu
Códigos
ISO 639-1	`ik`
ISO 639-2	`ipk`
ISO 639-3	`ipk`

Iñupiaq, iñupiac, inupiaq o inupiatun ye un grupu de dialeutos del idioma inuit que se fala nel norte y noroeste d'Alaska, faláu por 10 000 persones de la etnia inupiat. El Inupiaq propiu d'Alaska tien trés grandes grupos de dialeutos y cinco dialeutos en total.

El grupu d'Alaska del Norte, qu'inclúi:

1. El dialeutu de la Rimada del Norte, faláu por tola mariña ártica hasta Kivalina nel sur.

2. El dialeutu Malimiut, faláu nel sur de Kivalina y por Kotzebue, por tol Ríu Kobuk, en Norton Sound, en Koyuk y Unalakleet.

El grupu alredor del Pasu Anatuvuk:

3. El dialeutu Nunamiu.

El grupu de la península de Seward:

4. El dialeutu del estrechu de Bering o Ingalikmiut

5. El dialeutu faláu en Teller, que ta cerca del pueblu orixinal de Qawariaq, y nos pueblos dende'l sur de Nome hasta Unalakleet.

Descripción llingüística

Los dialeutos iñupiaq, como les otres llingües esquimo-aleutianes, representen un tipu particular de llinguaxe aglutinativo, denomináu un llinguaxe polisintéticu, "sintetiza" un raigañu y diversos afixos pa crear pallabres llargues con significáu d'una oración. El iñupiaq tien trés vocales básiques:'a', 'i', y 'o'. Esisten tamién valores llargos de les vocales, escritos como 'aa', 'ii', y 'uu'.

Nel Inupiaq, les vocales curties y llargues tienen de ser estremaes porque según eses ve'l significáu de la pallabra. Les vocales curties pueden xuntase, p'asina producir los diptongos 'ai', 'ia', 'au', 'iu', y 'ui'. El iñupiaq tien 14 consonantes. La consonante escrita n'Alaska como 'q' ye como la 'k' nel inglés o l'español, lo que camuda ye que'l soníu ye producíu dende un pocu más adientro nel gargüelu.

Referencies

Enllaces esternos

Consulta la edición de Wikipedia n'idioma iñupiaq.